Andvari - 01.01.2005, Page 122

120
ÖRN ÓLAFSSON
ANDVARI
Danska ljóðskáldið Poul P. M. Pedersen sendi frá sér sex bindi þýðinga
íslenskra ljóða á dönsku á árunum 1961-82. í eftirmála annars bindis, en
það var ljóðaúrval Steins Steinars (Rejse uden Ififte, 1964) nefnir Pedersen
(bls. 187) skáld sem haft hafi áhrif á ljóðagerð Steins, og telur sérstaklega
Erik Lindegren sem Steinn hafi kynnst þegar hann dvaldist ár í Svíþjóð um
miðjan fimmta áratuginn. Auk þess nefnir Pedersen Arthur Lundkvist, Harry
Martinson, og sænskumælandi finnsku skáldin Edith Södergran og Elmer
Diktonius. Ennfremur nefnir Pedersen svo bandarísku skáldin T.S. Eliot og
Carl Sandburg sem líklega áhrifavalda.
/ Svíþjóð
Hannes Sigfússon segir í endurminningum sínum 1985 frá samvistum þeirra
Steins í Stokkhólmi undir árslok 1945, og m. a. (bls. 18) af kynnum þeirra
af samtímaskáldunum sænsku, „förtitalisterna“. Þar nefnir hann sérstaklega
verk Erik Lindegren, mannen utan vág (Veglaus maður), og segir að þar var
hroðað saman orðum sem stönguðust hvert við annað af slíkum fítonsanda að allt skyn-
samlegt samhengi var óhugsandi.
En Hannes gerir lítið úr áhrifum þessara skálda á þá Stein:
Okkur Steini vaknaði að vísu nokkur forvitni af þessum skrifum um ný skáld, og við
munum báðir hafa gluggað í tímarit þeirra „40 tal“, án þess að festa hug eða sérstakan
áhuga á lesmálinu. Steinn var kominn að lokum höfundarferils síns og glímdi við strangt
tersínuform sem var að því leyti nýstárlegt að það hylmdi rækilega yfir skoðanir höfund-
arins á tilverunni. Eg var aftur á móti óskrifað blað og óráðin gáta í bókmenntalegu tilliti
og næstum blindur á annan skáldskap en var í ætt við Stein. Auk þes var ég enn á þeim
buxunum að mér væri fyrirhugað að verða skáldsagnahöfundur þegar tímar liðu fram.
Mér sýnist að Hannesi skjöplist greypilega um Stein, og verður komið að því
hér á eftir. Auk þess átti Steinn enn rúman áratug ólifaðan, og orti þá, m.a.
þau ljóð sem hér um ræðir.
Erik Lindegren (1910-68) gaf fyrst út ljóðabókina Posthum ungdom 1935,
hún þótti vönduð en býsna hefðbundin (Göransson, bls. 226). Fá ljóð birti
hann næstu árin, orti mannen utan vág frá því í ágúst 1939 til jafnlengdar
1940, en fékk ekki útgefendur. Loks gaf hann sjálfur út bókina með liðstyrk
vina, tveimur árum síðar, og aðeins í 200 eintökum (Linder, 838) - eins og
Steinn Tímann og vatnið 1948. Ekki voru ritdómar sérlega jákvæðir (Görans-
son, 846), bókin gekk jafnvel fram af helstu módemum Ijóðskáldum Svía.
„Ljóð fyrir ljóðskáld“ kallaði Gunnar Ekelöf hana, Arthur Lundkvist lofaði