Andvari - 01.01.1921, Blaðsíða 94

90
Einsteinskenning.
[Andvari.
að sér alla fiska í grenndinni, og verði aðdráttarailið
því sterkara, sem fiskarnir komi nær lokræsinu.
En það mætti líka gera ráð fyrir því, að skarpvitur
fiskur segði eitthvað á þessa leið: Hver veit, nema
það sé ekki lokræsið, sem dregur oss að sér; það er
þó aldrei vatnið sjálft, sem fær oss til þess að ganga
í hring? Hver veit líka, nema vatnið við lokræsið
sé öðru vísi en vatnið annarstaðar í tjörninni, þannig
að þegar vér syndum beint áfram þar, förum vér
samt sem áður í hring. Og þá gæti svo farið, að
fiskurinn setti fram kenning um það, að sveiging
væri orðin á vatninu við lokræsið, þannig að það
bæri fiskana með sér í sveigðri línu.
Samræmið við hreyfing reikistjarnanna liggur í
augum uppi. Sólin leiðir reikistjörnurnar í hring eftir
sveigðunr brautum, en þær mundu, ef sólin væri ekki,
vafalaust hreyfast beint áfram. Sólin hefir þá sömu
áhrif sem lokræsið. Newton sagði, að þetta stafaði
af því, að sólin drægi að sér reikistjörnurnar. En
Einstein segir, að þetta komi til af því, að rúmið
hafi fengið á sig líkan svip sem hringiðan umhverfis
lokræsið, að það sé orðið sveigt. Hvað táknar nú
þetta undarlega orð, að rúmið sé orðið »sveigt«?
Það má snúa spurningunni við og spyrja, hvað er
»beint« rúm? Pessari spurningu er miklu einfaldara
að svara. Beint rúm er það rúm, sem vér erum vanir
að hugsa oss; það er það rúm, sem vér höfum lært
um í skóla, rúm, sem vér getum á lagt beinar línur,
slegið hringa í o. s. frv. og dregið síðan út úr almenn
flatarmálslögmál, eins og það, að summa horna í þrí-
hyrningi sé jöfn 180° o. s. frv. Beint rúm er það
rúm, sem um gilda hinar almennu reglur flatar-