Vaka - 01.09.1929, Side 57

Vaka - 01.09.1929, Side 57
[vaka] SVARTSTAKKAR í SUÐUR-TÍRÓL. 183 „réttlæti og kærleika". Þjóðverjum skuli leyft að halda uppi eigin skólum, félögum og stofnunum. Tírólbúar vissu þegar eftir stríðið, hvað í ráði var. ítalir heimtuðu land allt að Brenner. Þjóðverjar i Suð- ur-Tíról reyndu með öllum ráðum að herjast gegn því, að land þeirra yrði innlimað í Italíu. Hins vegar voru þeir þegar fylgjandi því, að Suður-Tíról yrði hlutað í sundur eftir þjóðerni íbúanna. Vildu þeir, að landa- merkjalínan lægi um Salurn, svo sem Trientbúar höfðu fyrrum óskað. Þar er meðalhæð landsins 2000 metrar og á löngu svæði er hæðin um 3000 metrar. Samkvæmt síðasta manntali fyrir stríð, liöfðu búið i Suður-Tíról norðan við Salurn 220.000 Þjóðverjar, 9.400 Ladínar, en aðeins 7000 ítalir, flest verkamenn á víð og dreif. Þjóðverjar- og Ladínar stóðu saman sem ein heild. En þeir máttu sín ekki mikils eins og á stóð. Austurríki var magnlaust og sigurvegararnir lögðu allt kapp á að þröngva sem mest kosti Þjóðverja. Tírólbúar sendu meðal annars bænarskjal til Wilsons. En ítalir höfðu um þær mundir bannað samgöngur milli Norður- og Suður-Tíról. Urðu sendimenn úr Suður-Tíról að fara yfir jökla til þess að koma skjalinu. Og þegar það loks komst í hendur Wilsons, hafði hann gefið samþykki sitt til landamæranna um Brenner. Eftir skýrslu ritara hans, hefir Wilson síðar iðrast þeirrar gjörðar. En Tolomei, sagnaritari ítala, hélt því fram í bók, er hann samdi, að Suður-Tíról heyrði að réttu ítölum til, og byggði það á því, að Rómverjar hefði ráðið þar ríkjum á keisaratímunum. Tírólbúar segja, að hann hefði með jafnmiklum rétti getað heimtað Lundúna- borg lagða undir Italíu, því að Rómverjar hefði ráðið jafnlengi yfir henni. En orð Tolomeis voru þung á metunum lijá þeim, sem liöfðu það eitt fyrir augum að ganga milli bols og höfuðs á Þjóðverjum. 0. sept. 1919 var Suður-Tíról skilið frá Austurríki. Landstjórn- in í Tíról viðurkenndi ekki friðarskilmálana nema sem
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Vaka

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Vaka
https://timarit.is/publication/363

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.