Æskan - 01.07.1971, Blaðsíða 4

Greinarhöfundur ásamt qrænlenzkri konu.
Vilhjálmur varð snemma hugsi og einrænn í æsku, en fór
í ríkisháskólann í lowa og var þar í 4 ár. Hann útskrifaðist
árið 1903 og fór svo í Harvardháskóla og lauk þar prófi
sem mannfræðingur. Vilhjálmur kynniist snemma Indíánum,
en þeir voru vingjarnlegir og reyndust oft landnemum eins
og foreldrum Vilhjálms hjálpsamir. Vilhjálmur var 4 ár
kúreki eða cowboy og lærði snemma að fara með byssu
og varð afbragðs skytta. Vilhjálmur las margar sögur um
kúreka í æsku, en hann segir sjálfur: ,,Ég sá því miður
aldrei Buffalo Bill, en Jói bróðir gekk með barðastóran
hátt og hár niður á herðar, eins og var siður margra kúreka."
Má segja, að þeir hafi litið út eins og bítlar gera núna.
Vilhjálmur segir: „Þegar ég var strákur, vildi ég vera líkur
Buffalo Bill, og þegar ég var kúreki, klæddi ég mig eins
og Billi, og þá stakk ég í beltið tveimur skammbyssum
og varð snemma góð skammbyssuskytta, og kom það sér
mjög vel síðar, þegar ég fór að ferðast um norðurslóðir
og varð að lifa af veiði minni.
Fyrst fór Vilhjálmur um norðurslóðir 1906—1907, og þá
kynntist hann strax lífi Eskimóa. Hann sá, að alls staðar
eru menn hver öðrum líkir eða eins og Tómas skáld Guð-
mundsson segir: „Hjörtum mannanna svipar saman í Súdan
og Grímsnesinu." Vilhjálmur sá, að Eskimóar voru gestrisnir
og hjálpsamir, enda voru þeir fullkomnir sameignarsinnar
og hjálpuðu hver öorum, þeir voru kurteisir og góðir heim
að sækja, og höfðu þá margir þeirra aldrei séð hvíta
menn fyrr en Vilhjálm. Þeir voru lausir við hnýsni og Per'
sónulega forvitni. Vilhjálmur segist hafa lært að verjast
kali i andliti af Eskimóum, og vandinn er að halda höndun-
um heitum, og er þá hægt að nudda andlitið og þýSa ka'
á fyrsta stigi. Vilhjálmur iærði að byggja snjóhús eins og
Eskimóar byggja þau, og er þá oftast hægt að komast i
skjól og hafa góðan náttstað, þar sem snjór er naeger-
Snjóhús er bezt að hita upp með lampa, sem brennir iý®'>
og er þá funheitt í þeim. Vilhjálmur veiddi seli, hreindýr.
kanínur og úlfa og héra þarna norður frá, einnig skaut
hann fugla og bjarndýr. Hann lærði að fara með hunda-
sleða alveg eins og innfæddur Eskimói.
Vilhjálmur varð öllum fróðari um norðurhjara he'nns,
hann átti óhemjustórt bókasafn um þessi lönd og norður-
höf. Eftir að hann varð gamall og hættur svaðilförum vann
hann í bókasafni sinu og umgekkst mikið fræðimenn og
ferðalanga og listamenn. Hann var öllum skemmtilegri 1
umgengni og var oft gestkvæmt hjá honum siðustu árin.
Kona hans, Evelyn, vann með honum i bókasafni hans og
var honum stoð og stytta síðustu árin eða þar til hann
andaðist. Viihjálmur stendur jafnfætis Friðþjófi Nansen,
Roald Amundsen og Robert Scott sem ferðamaður og
landkönnuður.
Ég las bækur Vilhjálms, þegar ég var strákur, og álít e9>
að þær séu öllum hollur lestur. Þá ákvað ég að fara til
Grænlands og sjá Eskimóa með eigin augum og let eg
verða af þvi i fyrra og fór þá til Kúlúsúk á austurströnd-
inni, en áður hafði ég eytt einu sumarleyfi i hinum fornu
íslendingabyggðum. Ég læt til gamans fylgja hér með
mynd af mér og Eskimóum á öllum aldri, svo að lesendur
Æskunnar geti virt þá fyrir sér.
ÞorvarSur Magnússon.
Nokkur Eskimóabörn.
4