Æskan - 01.07.1971, Page 30

Kort af Pýreneaskaga og umhverfi hans.
1.
Pýreneaskagi er stærstur og vestast-
ur skaganna þriggja, sem ganga suður
úr Evrópu. Hann dregur nafn af fjöllun-
um, sem skilja skagann frá Frakkiandi.
Á Pýreneaskaga eru tvö ríki, Spánn og
Portúgai. Spánn nær yfir 5/6 hluta
skagans. Stærð hans er um 500.000
knrp. og er hann annað stærsta land i
Evrópu.
Að skaganum liggja Frakkland og
Biskajaflói að norðan, Miðjarðarhaf að
austan og sunnan, og Atlantshaf að vest-
an.
Spánn er hálent land, og undirlendi
er lítið víðast hvar við ströndina. Spán-
arhásléttan tekur yfir meginhluta lands-
ins. Nokkrir fjallgarðar rísa yfir aðal-
hálendið. Mestir þeirra eru Pýreneafjöll,
Sierra Morena og Sierra Nevada (Snæ-
fjöll).
Andalúsia er stærsta lágslétta lands-
Ins. Um hana fellur áin Guadalqulvlr.
Aðrar stærstu árnar eru Dúeró, Tajó og
Ebró.
2.
Spánn er víða frjósamt land. Við
strönd Miðjarðarhafs eru margar smá-
sléttur myndaðar af árframburði. Spán-
verjar kalla þær huertas, sem merkir
garðar, enda er þar víðast hvar hver
ferþumlungur ræktaður. Á þessum frjó-
sömu sléttum er ræktað feikimikið af
3.
Höfuðborg Spánar er Madrid, og er
íbúatala hennar nú rétt um þrjár millj-
ónir. Hún er hærra yflr sjó en nokkur
önnur höfuðborg Evrópu eða 2.400 fet.
Hún stendur miðsvæðis i strjálbýlasta
og hrjóstrugasta hluta landsins, en er
samt nýtízkuleg borg og mlkil sam-
göngumiðstöð og öflugur tengiliður
milli fjarlægra og ólíkra landshluta. Á
4.
Spánverjar eru þekktir fyrir að vera
glaðir og léttir í lund. ( öllum borgum
og bæjum landsins eru leikvangar, Þar
sem nautaat getur farið fram. Það er
eftirlætisíþrótt þeirra og skemmtun.
Spánverjar eru ólikir að uppruna og
hafa stundum átt í deilum innbyrðis
af þeim sökum. Norður í landi bi>a
Baskar og tala eigin tungu. Þeir eru
taldir afkomendur frumbyggja Pýrenea-
skaga.
Snemma á 8. öld komu Arabar, sem
suðrænum ávöxtum, vínberjum og margs
konar grænmeti. Þarna er meðalhiti árs-
ins um 20 stig, eða um það bil helm-
ingi meiri en í heitasta mánuðinum hér
heima á íslandi. Hveitl er algengasta
korntegundin. Helztu ávaxtategundirn-
ar eru þessar: Appelsínur (ýmsar teg-
undir), sítrónur, bananar, aprikósur og
oiífur, og útflutningur þeirra allra er
mjög mikill. Þó munu olífurnar gefa þjóð-
inni mestar gjaldeyristekjur, því að oli-
an, sem unnin er úr þeim, er mjög dýr.
Myndin sýnir, hvernig olífur eru nú
pressaðar í nýtízku tækjum. Aðrar út-
flutningsvörur eru einkum þessar: Salt,
korkur, tómatar, áfengi. Helztu verð-
mæli, sem grafin eru úr jörð, eru: Járn,
kol, kopar, zink og blý.
hásléttunnl er meginlandsloftslag rikj-
andi, vegna þess hve áhrifa hafsins gset-
ir þar lítið, — mjög heit sumur en
kaldir vetur. Hins vegar er hlýtt úthafs-
loftslag í héruðunum að norðvestan, en
svonefnt Miðjarðarhaísloftslag við suð-
austurströndina, — sumurin heit og
þurr, en veturnir rakir og mildir.
Aðrar helztu borgir á Spánl eru
Barcelóna, Bilbaó, Valencia og Sevilla.
Hún er stærsta borgin í Andalúsíu. Áin
Guadalquivir er skipgeng upp til borg-
arinnar. Á tímum hinna miklu landa-
funda, sem Spánverjar eru frægir fyrir.
var hún mikilvæg hafnar- og verzlurtar-
borg. Þar eru því margar minjar um
forna frægð.
Myndin sýnir graníthöll mikla I ná-
grenni Madrid, og er grunnflötur henn-
ar 400.000 ferfet. Filipus II Spánarkon-
ungur hóf byggingu hennar árið 1563,
en henni var ekki að fullu lokið fýrr
en árið 1584.
30