Jólablað félagsins Stjarnan í austri. - 24.12.1917, Side 54

unartímunum. Lífið og dauðinn sj'nast ekki óráðin gáta i aug-
um frumlierja trúarbragðanna. IJað má að öilum líkindum
segja um þá, að þeirn sé gefið að skilja ýmsa leyndardóma
guðs ríkis, það er að segja tilverunnar, sem meginþorri manna
veit lítil eða engin deili á. Þekkingarljós þeirra sýnisl bregða
birtu úl yfir gröf og dauða. En livar og með hverjum hætti
liafa þeir öðlasl liina eftirsóknarverðu þekkingu sína?
Pörfin á launhelgum eða leijndardómum. — Trúarbragðahöf-
undar liafa risið upp-og munu framvegis rísa upp, þegar ein-
liver liinna meiriháltar trúarbragða eru bælt að fullnægja kröf-
um tímans og trúarlííið komið í linignun. Og trúarlífinu hlýlur
æfinlega að linigna, þar sem íleiri og fleiri vaxa upp úr trú
sinni, þegar hún er að meslu Ieyli orðin köld og dauð bók-
stafstrú og kreddur. Ilún missir þá fleiri og fieiri tök á hugs-
andi mönnum og menluðum, nema þeim, sem fá eins og lagað
bókstafskenningarnar í liendi sér og samrýmt þær sinni eigin
trúarreynslu eða eru þá einkar trúhneigðir að eðlisfari.
Þá er trúarbragðahöfundur kemur fram á meðal þjóðanna,
semur liann hinn »nýja sið« eftir hinum andlegu framtíðar-
þörfum þeirra, eða því sem vér nefnum kröfur tímans. En
kröfur tímans eru ekki eins óbrotnar og margur hyggur. Menn-
irnir standa á geisi misjöfnu þroskastigi bæði að vitsmunum
og í siðferðilegum efnum. Þar af leiðandi veitir trúarbragða-
liöfundurinn ekki öllúm þeim, sem á hann hlýða, eina og sömu
fræðslu. Hann gerir meira að segja suma menn að lærisvein-
uin sínum og uppfræðir þá meira en aðra. Og margt af því,
sem spakvitrir menn fá skilið í fræðslu hans, fer fyrir ofan
garð og neðan lijá þeim, sem hafa lílt þroskaða vitsmuni.
Sama er að segja um þá, sem hafa ekki tekið verulegum sið-
ferðisþroska. Þeim finst hinar háleitustu siðfræðiskenningar
52