Iðunn : nýr flokkur - 01.10.1927, Side 77

IÐUNN
Biblía stjórnmálamanna.
331
látið eitt af þýjum sínum skrifa fyrir sig doktorsritgerð
um Machiavelli.
Af því, sem hér hefir verið sagt, á lesandinn að sjálf-
sögðu ekki að draga þá ályktun, að það sé Machiavelli,
sem hafi fundið upp spánnýja stjórnmálastefnu. Sá hinn
pólitíski vísdómur, er bók hans kennir, er vitanlega miklu
eldri en Þjóðhöfðinginn. Má óhætt gera ráð fyrir að
þeim stjórnmálamönnum, sem gerðir eru úr ósviknum
efnivið, sé kenningar Machiavelli’s í blóðið bornar, —
að þeir viti af eðlisávísun það, sem hann varð að afla
sér með dýrkeyptri reynslu og erfiðu námi. En þetta er
ekki því til fyrirstöðu, að metorðagjarnir menn blóti
Machiavelli á laun. Þótt náttúrugáfurnar séu fyrir handi,
er engin ástæða til að mismeta lærdóm og fræðslu. Það
hvetur viljann, gefur áformunum styrk og starfinu festu.
Það gefur góða samvizku eftir ógeðfeld verk. Það hjálp-
ar til að skapa blekkinguna um að barist sé fyrir hug-
sjón, að fylgt sé heilagri köllun — þótt veruleikinn, sem
felst á bak við grímuna, sé ofur hversdagsleg matarlyst
eða valdaþrá. I stuttu máli: Það er ávalt hugfró og
örygð í því, að hafa þrauthugsaðar og traustar fræði-
kenningar að styðjast við.
Enginn má heldur ætla, að Þjóðhöfðinginn sé ekki
lesinn af öðrum en þeim, er hafa stjórnmál að atvinnu.
Og þeir, sem lesa bókina fyrir forvitni sakir og fróð-
leiks, komast ef til vill að raun um, að lesturinn hefir
ekki verið án árangurs: Vera má að það sé blekking
ein, en flestum lesendum mun þó finnast, að bókin hafi
vakið þá til að vera á varðbergi gagnvart fláttskap og
fagurgala, að hún hafi gert þá veiktrúaðri en áður á
digurbarkleg vígorð og alið í þeim tortrygni á atvinnu-
hugsjónum. í stuttu máli: að hún hafi aukið þekkingu
þeirra og skilning á mönnunum.