Iðunn : nýr flokkur - 01.10.1927, Blaðsíða 91

ÍÐUNN
Ritsjá.
345
kannske þjóðleg, en viðkunnanleg er hún ekki né smekkleg.
Nokkuð stórkarlaleg er einnig líkingin í kvæðinu Ástarsýnir, þar
sem Esja og Akrafjall verða að „meyjunnar stóru- og litlutá".
Fyr mega nú vera ofsjónir!
En í nálega hverri bók má finna eitthvað til að hengja hatt
sinn á. í StiIIum hefi ég satt að segja ekki rekist á marga slíka
snaga. t>ví ljúfara ætti það að vera, að dvelja við hitt, sem vel
er gert. Og í því efni kennir margra grasa í bók Jakobs. Þar er
brugðið upp mannlífsmyndum, sem líða seint úr minni: Qyðing-
urinn gangandi, Gæfumunur, Búðarstúlkan, Öskukarlinn, — öll
saman góð kvæði, en einkum þó hið síðastfalda. Þar eru ádeilu-
kvæði með kaldhæðnisblæ, eins og Ulburður og Hólpnar syndir,
— þjóðhvatir, eins og Sveit og sjór, I sjónauka, Bólstrar. Er
alvara mikil í þessum kvæðum, en þó bregður sumstaðar fyrir
meinlegri hæðni:
Vel sé öllum sönnum kindum
hér á landi, hitt er verra,
að hitta þær í æðri myndum.
Eða í Hólpnum syndum:
Að heimur þó sig hreinan
í heilagleikans blóði,
var harla happ og gróði
og hentugt fyrir menn.
I guðdóms geislaflóði
við glóum trúi’ ég enn.
Jú, miðist alt við Apis,
mun andinn hafa lagast. —
Á Þórstíð þrátt var jagast,
á Þór var geysi fas.
Þá öld var nöðum nagast.
— Við notum eitrað gas.
Þá eru og í bókinni sögukvæði, eins og Vígsterkur (um Sturlu
Sighvatsson), hreimsterkt kvæði og snjalt. — Erfiljóð eru þar og
nokkur og vil ég þar nefna erindin eftir Eyjólf Eyjólfsson for-
mann. Þessi kveðja til sjómannsins, sem teflt hefir við Ægi alt
sitt líf og er nú loks kominn í höfn — hina síðustu, er svo yfir-
lætislaus, svo þrungin innilegri samúð, svo föst og heilsteypt í
hugSun og formi, að vel mætti vera öðrum erfiljóða-yrkjendutn
tll fyrirmyndar.
Enn hafa ekki verið nefnd sum beztu kvæðin í Stillum.
Hinsti dagur er ramefld hrynhenda, stórfengleg lýsing á ofviðri
og mannskaða á sjó. — Þá má ekki ganga fram hjá kvæðinu um
Sogn, sem er eitt af allra beztu kvæðum höf. Eftir að hafa lýst,
I fáum en skýrum dráttum, hrikanáttúru Sogns, þar sem „hamar
stjakar hamri", lítur hann á fólkið, sem elst upp við þessa náttúru: