Kirkjuritið - 01.07.1963, Blaðsíða 68

K I It KJ U K I T1Ð
354
laust litlar tekjur við að’ styðjast, muii Iiaun |ió liafa reynt að
búa menn undir kennimannsembætti og tekið menn til náms.
Er jiess getið' í Landnámu, að þrír nuinkar liafi verið eftir i
Bæ, er bann fór þaðan. Hafa |»að líklega verið lærisveinar
lians, seni liann hefur kennt munkareglur. Þótt líklegt sé, að
bann liafi liaft eilthvert föruneyti, er bann kom lil Islands, nia
varla ætla, að munkar þessir liafi komið með lionum til lands-
ins. Fylgdarmenn lians liafa líklega farið aftur með honum, ef
jieir liafa ekki fallið frá á Islandi eða borfið fyrr lieim lil átt-
Iiaga sinna“.
I Skarðsárbók er því lialdið fram, að Rúðólfur Iiafi sett
munklífi í Bæ. Þeirrar skoðunar var og Jón Sigurðsson. Um
þetla hafa menn deill, og kann ég ekki að skera úr um það
mál. í Skarðsárbók er ]jví einnig lialdið fram, að Rúðólfur
bafi og búið að Lundi í Lundarreykjadal. Þá skoðun styrkja
munnmæli í Borgarfirði. Vil ég því bafa það fyrir salt, verði
annað ekki sannað.
Það er engum efa undirorpið, að Rúðólfur biskup liélt skóla
í Bæ flest eða iill þau ár, er liann dvaldi liér á landi. Þörfin
var líka mikil. Það kann að vera og er líklegt, að einliverri
fræðslustarfsemi, liafi verið Iialdið uppi á víð og dreif af
þeim fáu kennimönnum, er liér voru fyrir og um daga Rúðólfs.
En fastur skóli var ekki til. Rúðólfur biskup var því eigi aðeins
ágætastur trúfrömuður bérlendis sinnar tíðar, liann var einu-
ig fyrstur til að setja á stofn skóla á íslandi. Bær í Borgarfirði
er því elzta skóla- og menntasetur Islands. Skólarnir í Skál'
bolti, í Haukadal, í Odda og á Hólum eru þrátt fyrir allt sitt
ágæti, arftakar Bæjarskólans. Rúðólfur gekk fyrir, Iiinir koniii
á eftir.
Og þarna í Bæ störfuðu svo Rúðólfur og samverkamenn hans
í 19 ár. Og árangurinn varð góður — uppskeran varð mikil-
Dr. Jón Stefánsson hefur allra manna mest rannsakað áhrif
hins engilsaxneska Iieims á íslenzka menningu á sögu- °8
friðaröld. Hefur liann skrifað allmikið um jiessi efni einkum
í ensk en einnig í íslenzk tímarit. Þungamiðjan í rannsóknum
bans var Rúðólfur biskup og lians áhrif hér á landi. Ég hef
ekki enn getað kynnt mér þessi skrif og önnur þar að lútandb
nema að litlu leyti. En þau eru hin atliyglisverðustu, þótt eg
sé ekki tilbúinn að fallast á allt, sem þar kemur fram. I grein