Kirkjuritið - 01.06.1972, Blaðsíða 13

v'_ð einstaka höfunda og einstaka
sálrna.
Já, þar ber að sjálfsögðu séra
a^grímur Pétursson algerlega höfuð
°9 herðar yfir alla aðra. Og hann
alltaf að va::a. Hann vex með
verri einustu sálmabók. Hann bœtir
CBr'° miklu við sig núna. Einhver
Var að gagnrýna okkur fyrir það,
að hann hefði staðið í stað. En það
oara rangt. Hann a tíu prósent i
^lrnabókarfrumvarpinu 1945, en nú
a hann þrettán eða fjórtán prósent.
enn athuga það ekki, að bókin
efur stytzt svo mikið. — Nú, þarna
eru náttúrlega ákaflega merkileg
^álmaskáld önnur. Séra Sigurður á
/esthólum ,hann leynir á sér, skal
®9 segja þér. Og við höfum gert hans
ut góðan. Hann bœtir við sig. Þá
hl
má
Ei
rrnnnast á Heydœlingana, séra
'nar í Heydölum, séra Ólaf í Kirkju-
séra Stefán í Vallanesi, — allt
urðamenn. Þá má ekki ganga
^ramhjá Bjarna á Fellsöxl, og svo
þ ar meir, um aldamótin 1800, koma
6lr fram séra Þorvaldur Böðvarsson
9 séra Jón Þorláksson, svo að ein-
Veriir séu nefndir.
hrá þessum öldum er náttúrlega
marga sálma að rœða, sem ber
^uflega hátt. Þeir halda velli öld
öld 0g gera enn 7e|jum þar f d.
fyr ^ Sins °9 blómstrið eina", sem
1- hemur inn í íslenzka sálmabók
f- Það yrði heil runa, ef telja
, ' Qhf slíkt upp. Þegar horft er yfir
bu inar' er auðsœtf, hvílíkur af-
r amaður séra Hallorímur hefur
verið
ö|dÞe9ar kemur svo fram á nítjándu
lna ofanverða, þá eru þeir náttúr-
lega einstakt fyrirbrigði, sjömenning-
arnir,* sem standa að gerð sálmabók-
arinnar 1886, og að eiga þá alla
samtímis. Ég efast um, að nokkur
þjóð hafi getað státað af slíku. —
Þeir höfðu svo sem leyfi til að stœkka
sálmabókina, þeir menn. — Og eitt
er mér alveg Ijóst: Þessir menn, Hall-
grímur, sjömenningarnir og e.t.v.
einstakir fleiri, munu mynda kjarna
í öllum sálmabókum í framtíðinni,
nema komi til hrein bylting. Byltingar
geta orðið. Við getum sagt, að hálf-
gerð bylting hafi orðið hér um alda-
mótin 1800 í sálmagerð. En þetta er
hinn sterki kjarni allra sálmabóka,
sem síðan hleðst utan um.
Sjömenningarnir voru allir nítjándu
aldar menn, þótt raunar ortu þeir
nú síðar, Matthías og Valdemar. —
Mér liggur við að halda, að Valde-
mar hafi ofgert sér 1886. Ég held,
að hann hafi verið píndur, verið lagt
of hart að honum. Það er alveg merki-
legt með mann á jafn góðu skeiði,
hvað hann yrkir lítið af góðum sálm-
um eftir þetta. Matthías orti töluvert
eftir aldamót, en bezt held ég, að
hann hafi gert í þessu efni áður.
Ég get ekki alveg þagað um déra
Friðrik Friðriksson, sem ég tel mesta
sálmaskáld þessarar aldar á íslandi.
Hann er ekki Ijóðrœnn. En það fylgir
honum kjarni og kraftur, karlmennska
og bjartsýni. Hann kemur með nýjan
tón inn í íslenzka sálmabók, tón, sem
við höfðum ekki. Það er of mikið
af volœðistónum. — Séra Sigurjón
* Helgi Hálfdanarson, Valdimar Briem, Matt-
hías Jochumsson, Stefán Thorarensen, Björn Hall-
dórsson, Páll Jónsson, Steingrímur Thorsteinsson.
107