Kirkjuritið - 01.06.1972, Síða 41

Hippolýtus biskup í Róm (um 217)
nefnir bœði morguntíðina, L a u d -
e.s / eða óttusöng efri, og aftan-
s°nginn, Lucernarium (þ.e.
tendrun lampanna) eða V e s p e r
nsamt hinum þrem bœnastundum.
viðbótar nefnir hann nœturtiðina
uPPrunaelga nœturvaka, V i g i I -
a < er ótti rót sína í póskavökunni),
°busönginn, Matutinum (Trad.
P. 34). Ýmsir kirkjufeðranna nefna
Pessar bœnastundir einig og tengdu
Pcer við þœtti úr hjólprœðissögunni,
er þeir vildu minnast ó hinum sér-
sióku bcenastundum. Þessi túlkun ó
^nastundunum hefir haldist til
P6ssa. Sem dœmi skal hér tilfœrt
PQ°, sem minnzt var í aftansöngnum,
esPer, eftir
,5- öld,
' bók
^e^i, og nefnist þar „Messuskýring
°9 allra tíða".
handritum fró 12. og
f, sem Oluf Kolsrud lét prenta
sinni „Messuskýringar", fyrsta
,,Miðaftanstíð, er vér köllum
aftansöng, er 1 þó minning, er
^rottinn gaf hold sitt og blóð post-
alum sínum skírdagsaftan og
9|órði þó lagaskipti, endi þó hin
fornu lög og hóf en nýju, að þcer
eö óður voru fœrðar Guði slótur-
fárnir nú skili fœra síðan fórn
dauða hans þá, er táknað höfðu
binar fórnir, er fœrðar voru að
enum fornu lögum . . .
Þar syngjum vér með Magnifi-
CQt, er tekinn er úr guðspjalli, er
Ver syngjum og fœrum Guði fórn
af vörum vorum í lofi og játningu,
að oss hjálpi svo sú fórn, er hann
'et líf sitt fyrir vorar sakir, að vér
verðum í eilífu lífi með honum œ
°9 ce."
Þegar ofsóknum linnti gegn kristn-
um mönnum á öndverðri 4. öld, gerist
töluverð breyting á þessu bœnahaldi.
Það verður almennara og er fœrt inn
í kirkjurnar. Á það fyrst og fremst
við um morgunsönginn og aftan-
sönginn. Fyrsti vitnisburður um
þetta er frá því um 360 í Laodi-
keu, en áður er getið um óttusöng
eða nœturvökur í Antiokkiu meðal
kristinna manna, smáhóps, sem kem-
ur saman á heimilum til þessarar iðju.
I Jerúsalem, á síðustu dögum Kyrill-
osar biskups (um 380), hafa bœnar-
stundirnar allar frá óttusöng til aftan-
söngs fengið fastan sess í helgihald-
inu. í Rómaborg er tlðagjörðin sömu-
leiðis orðin föst í sessi i hinu almenna
helgihaldi í tíð Damasus páfa árið
382. Hið sama gerist í stœrri borgum
þar um slóðir. Það, sem veldur þess-
ari skyndilegu og öru þróun á þess-
um tíma, er klausturhreyfingin. Þró-
unin er miklu örari í Austurkirkjunni,
enda klausturhreyfingin fyrr á ferð-
inni þar. Vesturkirkjan fœr því margt
að láni þaðan. Tíðagjörðin fór þó
fram á nokkuð mismunandi vegu um
atferli, en í grundvallaratriðum var
hún hin sama. Þegar á líður fólu
biskuparnir, í Róm og stœrri borgum,
munkum hina daglegu tíðagjörð í
dómkirkjunum, og það var fyrir áhrif
frá klaustrunum, sem tveim bœna-
stundum var bœtt við, miðmorguns-
tíð (príma), og náttsöng (completori-
um). Við lok fjórðu aldar hafði þó
óttusöngur efri (Laudes) og aftansöng-
ur fengið rótfestu, sem almenn tlða-
gjörð og brátt verður það skylda
kennilýðs að lesa eða syngja þessar
tíðir dag hvern. Sá, er fullkomnaði
135