Kirkjuritið - 01.06.1972, Síða 42

tfðagerðina, var Benedikt fró Nursia.
Til þessa dags hefir tíðagerðin fylgt
skipan hans í grundvallaratriðum,
þótt nú á allra síðustu árum sé unnið
að því að gera tíðagerðina einfald-
ari og meira við hœfi almennings en
þá var. Þegar þessi bœnagjörð var
sungin, laut hún hinum gregorska
söng, og svo er enn víða, þótt önnur
tónlist hafi verið notuð jafnframt,
bœði í Frakklandi á síðustu árum,
og í Englandi um miklu lengri tíma.
í klaustrum voru allar tíðirnar átta
sungnar eða lesnar, en almeningur
gat notið óttusöngs efri og aftan-
söngs og stundum nœturtíðarinnar í
dómkirkjunum, þar, sem kórsbrœður
sáu um tíðahaldið og í öðrum stórum
kirkjum, þar, sem sveit presta sá um
það. Það, sem hindraði þó almenn-
ing á Vesturlöndum í verulegri þátt-
töku, var bókaleysi og latínan.
Tíðagjörðin var orðin svo umfangs-
mikil, að hún komst ekki fyrir í einni
bók. Bœnagjörðinni var því skipt nið-
ur í nokkrar bœkur og gjarnan eftir
árstíðum. Þegar förumunkareglurnar
voru stofnaðar, fór því svo, að þessir
munkar gátu ekki flutt þœr með sér.
Þá var tíðagjörðin stytt mjög, svo
að hún komst fyrir í fœrri og minni
bókum. Þessar bœkur nefndust
Breviarium, þ.e. stytt tfða-
gjörð. Einkum voru það Fransiskusar-
munkar, grámunkarnir, er útbreiddu
Breviarium. Það er í þessari styttri
gerð, sem vér höfum kynnst tfða-
söngnum. Eins og áður sagði, hefir
hann nú verið styttur til muna og
gerður einfaldari en hann var í Brevi-
arium, svo að almenningur geti notið
hans og móðurmálið er nú ríkjandi.
Efni tíðagjörðarinnar
Efni tíðagjörðarinnar er allt úr Rhn-
ingunni að heita má nema hymnarn-
ir (sálmarnir) og kollekturnar. Höfuð-
efnið er Saltarinn, sálmar Davíðs-
Þeir, sem hafa þekkingu á Saltaran-
um og hafa lesið hann að einhverja
marki, vita, að þessir sálmar eru ein-
stœðar bókmenntir. Þeir eru lanð'
flestir bœnir, sem miða við stöðu
mannsins í hinum margvíslegu atvik-
um og atburðum lífsins, að Guð er
honum hœli og styrkur. Saltarinn bih-
ir sögu Guðs lýðs í hinum gamla sátt-
mála og hann er jafnframt heimfœrð-
ur til hins sama lýðs f hinum nýia
sáttmála. Saltarinn geymir lofgjor^'r
og þakkargjörðir fyrir blessun lífsins-
Hann hentar hinum iðrandi °9
hrygga. Hann birtir auðmýkin9a
mannsins, smœð hans, hrösun, syn
og viðreisn sakir miskunnar Guðs-
Þakkargjörð fyrir lausn úr hvers kon-
ar fjötrum og lofgjörð fyrir allt þetta-
Sálmar Davfðs eru sérstaklega mann-
legir að þessu leyti.
Upphaflega gerði tíðagjörðin ra
fyrir því, að Saltarinn vœri sunginn
eða lesinn á einni viku árið um krinð-
í óttusöng og óttusöng efri v°rU
sungnir sálmarnir frá 1—109 me
nokkrum úrfellingum. í aftansöng
voru sungnir sálmarnir 110—
Síðustu sálmar á degi hverjum í °ttu
söng efri (Laudes) voru 148—150 °9
nafnið Laudes er dregið af þessum
sálmum. Að öðru leyti var sungið 1
miðmorgunstfð sálmarnir 22—26, °9
hinn langi sálmur 119, skipt á mið
morgunstíð (Prima), dagmálatíð (Ter
tia) og miðdagstíð (Sexta) og nóntí
(Nona). í náttsöngnum (Complef°rl
136