Jörð - 01.02.1940, Blaðsíða 19

ungur sagÖi jafnvel, aÖ þegnar
sínir mættu tala og skrifa hvaS
sem þeir vildu, ef hann mætti
gera viÖ þá hvaÖ sem hann vildi.
En einveldi nútímans er vaxiÖ
upp úr öÖrum jarÖvegi. ÞaÖ er
ekki af guðs náÖ, heldur fjöld-
ans náÖ, en fjöldinn þarf aÖ
vera álíka afskiptalítill af stjórn-
arfarinu og guð virðist hafa ver-
ið á sinni tíð.
En að nafninu til er þjóð-
inni gefinn mátturinn og dýrð-
in, hún er látin greiða atkvæði
og kjósa á þing, en hún verð-
ur að kjósa rétt og hugsa
rétt og tala rétt. Til þess er
skrifað fyrir hana og prédikað
yfir henni sýknt og heilagt, og
þar koma hraðpressurnar, út-
varpiÖ og samgöngutækin í góð-
ar þarfir. Fyrr á dögum fóru
konungarnir í stríð af allra hæst-
um eigin vilja, sem var guðs
vilji. Því næst kom sá tími, aÖ
þingmeirihluti var nægur, en
stj órnarandstæðingarnir gátu
þrumað á móti gerðum stjórn-
arinnar, eins og Lloyd George
móti Búastríðinu. Nú er farið í
stríð af einhuga þjóðarvilja, það
verður að sannfæra hvern mann.
Og hver maður lætur sann-
færast. Vesalings rússneska
smáþjóðin neyðist til að gripa
til vopna, þegar hið finnska stór-
veldi gerir sig liklegt til þess að
taka sjálfa Leningrad. Hlýtur
ekki hver vel upp alinn útvarps-
hlustandi að beygja sig fyrir.
slíkri röksemd ?
JÖRÐ
Það er oft talað illa um
hræsnina og verr en hún á
skilið. Hræsnin hefur alla
daga verið hæverskleg viður-
kenning á trú og siðgæði. Það
er merkilegur mælikvarði á
hugsanaþroska og siðgæðisvitund
hverrar þjóðar, hversu vel þarf
að vanda til hræsninnar, svo að
hún gangi í fólkið. Og það er
ekki lítið timanna tákn, þegar
hægt er að bæta þá vöruvönd-
un upp með nógu harðfylginni
auglýsingastarfsemi. Það sýnir,
að einstaklingurinn hefur misst
fótfestu í eigin hugsun og
hugun, ræður ekki meir yfir
skynsemi sinni en hann ræður
ferðinni, þegar hann er stiginn
upp í járnbrautarlest.
OKKUR Islendingum er oft
talið það til sérstaks gild-
is og sóma, að við höfum hvorki
her né flota og heyjum engar
styrjaldir. Við tökum sliku lofi
að vonum þakksamlega, þó að
við vitum með sjálfum okkur,
að við erum löglega afsakaðir.
Hver gæti líka fullyrt, að við
mundum fara að stríða, þó að
við værum eins margar miljón-
ir og við nú erum þúsundir?
Erum við ekki skynsamt og frið-
samt og sanngjarnt fólk? Ofbýð-
ur okkur ekki ofbeldið og rang-
sleitnin í heiminum? „Guð minn,
eg þakka þér, að eg er ekki eins
og aðrir menn, ræningjar, rang-
lætismenn, eða þá eins og þessi
tollheimtumaður" (tollheimtu- ,
17