Jörð - 01.02.1940, Blaðsíða 37

BÆKUR
AÐ er sannkölluð skæða-
drífa af prentmáli, sem nú
á ári hverju hellist niður
yfir Islancl og íslendinga, sum-
part alinnlend rit, og sumpart
þýðingar erlendra rita, en fæstu
af þvi sér frekar stað til lang-
frama en snjóflyksunnar, er til
jarðar fellur. í báðum flokkum
er misjafn sauður i mörgu fé.
AÐ er engum blöðum um
það að fletta, að rit af al-
íslenzkum uppruna eru í algerð-
um meirihluta, og þegar maður
lítur yfir mergðina, verður manni
að undrast og spyrja, hvort það
sé mögulegt, að með þessari litlu
þjóð geti verið jafnmargir og
jafnmiklir andans menn og
mergð þessara kvæðasafna,
skáldsagna og annarra fagurra
Uókmennta virðist bera vott um,
eðahvort ekki sé sem sýnist,held-
ur sé bókamergðin, rétt að gáð,
vottur um oftraust þessara rit-
höfunda á sjálfum sér, samfara
dómgreindarleysi annars vegar
°f> spjátrungshætti hins vegar.
Það er leitt, að þurfa að segja
þann beizka sannleika, að því
miður er hið siðara rétt, og að
meginið af þessum bókmenntum
hefðu átt að fara í ofna og papp-
írskörfur, en ekki prentvélarnar,
og að þær heiðarlegu og sumar
agætu undantekningar, sem eru
rá reglunni, gjöra eins og vant
JÖRÐ
er, ekki annað en að staðfesta
hana.
Það er einhver undarleg hug-
myndavilla hér hjá mönnum, sem
fást við blek og penna, — en það
gjöra fjarska margir, — það
virðist svo, sem tilhneiging
manna hér í þá átt sé mun rík-
ari en annarsstaðar, og að ást
manna á þessum afurðum sín-
um keyri hér á landi fram úr
öllu hófi. Hér virðist t. d. litill
eða enginn greinarmunur gerð-
ur á lagtækni við að koma sam-
an vísum, svonefndri hag-
mælsku, svo ekki sé sagt hag-
mælgi, og skáldskap. Til skáld-
skapar þarf tvennt: fagrar um-
búðir hagmælskunnar og frum-
legt verðmætt efni á andræna
vísu. Hið síðara er þó auðvitað
aðalatriðið, en hið fyrra ekki
nema búningur hins síðara. Sum
stórskáld vor, t. d. Grímur
Thomsen, höfðu það til að vera
heldur lélegir klæðskerar, og
standa þó fast á fótum efnisins,
en önnur skáld, sem mjög voru
í metum á sínum tíma vegna
orðskrúðs og kveðandi, þó held-
ur efnisrýr væru, eru nú alveg
gengin fyrir ætternisstapa.
Einu sinni fann kíminn mað-
ur upp á því að skipta skáldum
vorum í þrjá flokka: þjóðskáld,
héraðaskáld og heimilisskáld.
Þetta er ekki fjærri sanni, og
það verður að biðja héraða- og
heimilisskáldin að halda fullri
fryggð og vinfengi við eldfæri
°g pappírskörfur og yrkja sér
35