Jörð - 01.02.1940, Page 22

NtJ er því svo farið, að öll
þjóðmenning vor verður
háðari stjórnmálunum með
hverju ári. Gagnvart auð-
valdi ríkisins standa fátæk-
ir menntamenn, rithöfundar,
skáld og listamenn, sem með
smáþjóðinni eru óhjákvæmilega
verr staddir en með stórþjóðun-
um, af því að vinna þeirra er
svo lítilla fjármuna virði í fá-
menninu. Það mundi vera erfitt
að finna nokkurn þráð í íslenzkri
menningarpólitik, enda er hún
varla nefnd nema fyrir siða sak-
ir í stefnuskrám flokkanna. Þeim
hættir við að lita á allt slíkt sem
hvimleitt aukaatriði. Sinnuleysi
og lítilsvirðing á ýmsu kvabbi til
ónytsamlegra hluta skiptist á við
þverúð og duttlungafulla af-
skiptasemi. En dæmi þessa eru
svo ljós og alkunn, að út í það
skal ekki frekara farið.
Á hitt vildi eg drepa með fáum
orðum, hvern þátt stjórnmálin
eiga í uppeldi þjóðarinnar. Þó
að hún haldi enn þá uppi ríkis-
kirkju og fjölgi skólum, þá er
það ómótmælanlegt, að stjórn-
málin eru fyrir allan þorra
manna orðin hin áhrifamestu
trúarbrögð og sá skóli, sem
menn ganga í daglega og æfi-
langt. Þau skapa það andrúms-
loft, sem menn lifa og hrærast
í. Hvernig dafnar „viljans,
hjartans, vitsins menning" í því
andrúmslofti ? Það ætti að vera
nóg, að bera upp þessa spurningu
til þess að hver sjáandi maður
20
geti svarað henni ? En það má
liða hana ofurlitið betúr sund-
ur til hægðarauka.
ERU leiðarar blaðanna, kapp-
ræðurnar, áróðurinn, góð-
ur skóli i einlægni, sanngjarnri
og skynsamlegri hugsun ? Eru
málin þar rannsökuð til mergj-
ar, til þess að leita sannleik-
ans? Það er raunalegt, að
hera stjórnmálagreinar íslenzku
blaðanna saman við slikar
greinar í blöðum hinna bezt sið-
uðu þjóða, enda er ekki sjald-
gæft að heyra útlenda menn, sem
náin kynni hafa fengið af íslend-
ingum, láta í ljós hryggð sína
yfir því. En er þá þjóðin vitr-
ari en blöðin sýna? Það má að
minnsta kosti efast um, að hún
verði það lengi. Hún unir þessu,
gleypir það, dregur dám af þvi.
Sumir trúa öllu, aðrir hafa gam-
an af brigzlunum, rangfærzlun-
um, japlinu um, hvort sami hlut-
urinn sé svartur eða hvítur. En
jafnvel þeir, sem vita betur og
eru hálfvegis á varðbergi, sætta
sig við, að svona verði það víst
að vera i pólitíkinni. Það, sem
menn vita, að er lygi fyrsta sinn,
sem þeir lesa það, fara þeir að
taka trúanlegt, þegar það hefir
verið endurtekið tíu til tuttugu
sinnum. Hugsunin smásljófgast
og slæpist á því að drekka í sig
mikið af þessum óvandaða vaðli.
OG hvernig orkar það áhjarta-
lagið, að sífellt sé alið á
óvild, ríg,tortryggni og óánægju?
jörd