Syrpa - 01.04.1919, Blaðsíða 50

46
S Y R P A
horfið aptr til ÖxfircSinga fyrir 1012. Annars var óreglan á
erfSum goSorSanna einn af veikustu þáttunum í fríríkislögum
fslendinga, og svo hitt, aS þau gátu vaxiS og minkaS eptir óviss-
um atvikum. þar rak sig hver goSinn á annan, eins og hvert ríkiS
rekr sig á anaS enn í dag, þar til er brestr verSr af. GoSorSa-
hrun íslendinga er í raun réttri heil veraldarsaga, sem sýnir, aS
allt þarf aS takmarka í upphafi, svo aS ekkert eitt geti vaxiS um
of á annars kostnaS. Og jafnvel inn sterksati verSr orsök í
sínu eigin falli. FrelsisskilyrSin liggja í meSalhófinu.
í rekaskrám HóIastaSar og MöSruvallaklaustrs, sem líklega
eru frá lögmannsári SigurSar (eldra) GuSmundarsonar í HlíS,*
*) Sigurt5r var sonr GutSmundar ofsa “f>órhildarsonarM, frænda Giz-
urar jarls. MótSir Gut5mundar var f>órhildr (Skart5-Snorradóttir, Narfa-
sonar). Annars er Gut5mundr ofsi á einum stat5 talinn “í»órvaldsson” og
skýrir þat5 frænd§emi hans vit5 Gizur. f>órvaldr aut5gi á Silfrastö?5um (d.
1254) var því mat5r Þórhildar og fat5ir Gut5mundar ofsa, en sonr GutSmund-
ar dýra, brótSur Álfheit5ar ömmu Gizurar jarls . Sigurt5r Ormsson var mágr
þeirra. f>ví þóttist Sigurör í Hlí« eiga at5 erfa Möíiruvöllu í Hörgárdal.
Bræt5r Gut5mundar ofsa voru: a) Geir aut5gi. b) Helgi leistr. c) Snorri,
fatSir Uppsala-Hrólfs, er átt hefir Arnbjörgu SigurtSardóttur, alsystur
Halls í dal; — sonr Hrólfs líklega Suorrl dnlr (d. 1343), fat5ir ólafs (bréf
1374-5), föt5ur Snorra, föt5ur Bjarna, föt5ur óla, föt5ur Hvassafells-Bjarna.
—d) Sigurt5r lögsögumat5r f>órvaldsson (í tít5 Gizurar, 1266; honum slepp-
ir J. Sig. í Lögsögumannatali, af misgáningi). Brót5ir SigurtSar í HlítS
gæti verit5 Arnór Gut5mun«lnrsoiiy sá er gritSin útvegatSi Sæmundi Haralds-
syni 1264,—máske fatSir í>órbjárnar Arnórssonar 1 Ueirhöfn (1292), en sítS-
ar í Presthólum. Kynni þá Arnór at5 hafa átt dóttur Hjalta úr Leirhöfn
(d. 1244); þó mundi hún lieldr vera kona Gut5mundar ofsa, mótSir (Arnórs
og) Sigurt5ar lögmanns og hafi Sigurt5r af þeirri ástætSu fengit5 rekana
miklu um nort5rstrandir, sem geta veritS leyfar fornra ítaka, er Þórvaldr
aut5gi afi Sigurt5ar hefir átt í ríki öxfirt5ingagot5anna, sem löngum var í
molum eptir fráfall Hróa eldra (Arnsteinssonar, Reistarsonar), sem vera
mun fat5ir Arnsteins gotSa yngra (á Ærlæk, 994), fötSur Hróa, er Njála
nefnir (1011-1012). ólafr í Klifshaga, er átti Rannveigu Lýtingsdóttur úr
VopnafirtSi, um 970, fatSir Blæings og Lýtings (1012)f mun víst vera brótSir
Arnsteins gotSa yngra (Hróasonar, Arnsteinssonar got5a, Reistarsonar);—
þeirrar ættar var og Hjalti prestr Arnsteinsson, þar nyrtSra 1143, máske
afi Helga, fötSur Hjalta (í Leirhöfn) og Halldórs, Helgasona. Sonr Hall-
dórs þess (er féll 1255) mun vera IIcIk'I í AmI í Kelduhverfi (um 1270-1300;
í. F. VII, 214), án efa fat5ir Ifulldórs I Asl, er AutSunarmáldagi nefnir. En
brætSr Halldórs þess munu þeir vera, Hjnltl ok Ketlll IlelKnwynlr, er áttu
Hafnarreka (Leirhafnar) og gáfu sumt af þeim (fyrir 1318) til kirknanna
á Presthólum og SkinnastötSum (í. F. II, 426). Sonr þessa Iljnllu Helgn-
fflonur var Guftmundr gamli lljnHnsoii, f. um 1300—“bóndi” á Felli í Kinn
(1333-1386), fatSir þeirra: IvetllN, SÓIvelgnr (konu Stígs), Ilnlhlóru, Ivntrfn-
ar (líklega mótSur Hrafns lögmanns Guömundarsonar, Sveinssonar), og
Hjaltu (d. 1392) fötSur Eiríks, þess er fórst af Svalaskipinu 1412 og átt
hefir Járngert5i í Krossavík í Vopnafirtii, Ormsdóttur, I>órsteinssonar,
Pálssonar, Oddssonar riddara, I>órvart5arsonar; þeirra börn voru: Rugn-
hlldr og Ormr prestr, futSIr Eirfks. — Elrfkr Hjultnson í Krossnvík mun
hafa haft sýslu þar eystra og er liann talinn metS “gótSu fólki”. En ætt
þessi var hingat5 til allflestum dulin. Auöunn Helgason, merkr mat5r þar
í lleykjadalnum nyrt5ra (um 1323-1357), fæddr víst fyrir 1300, lcynni at5
vera hálfbrót5ir Hjalta yngra í Leirhöfn, Halldórs í Ási og Ketils. Og allt
eru þetta fornir frændr Jóns “langs” Bjarnarsonar, Einars, Halldórs og
Þórálfs bónda á HelgastötSum (um 1400).
I>ormót5r nokkr Lýtingsson, sem fæddr er um 1070, og var mat5r Hall-
beru úlfsdóttur, Skeggjasonar, I>órhallssonar, Eit5ssonar úr Ási Mit5fjart5-
arskeggjasonar (I>órt5arsaga 4, 76), getr vel verit5 af ættum Öxfirt5inga.
Lýtingr fat5ir I>ormót5s þessa er fæddr svo sem 1040 og jafnaldri inna
yngri barna-barna Snorra got5a. Sá Lýtingr gat verit5 sonarsonr Lýtings