Sjómannadagsblaðið - 01.06.1998, Qupperneq 131

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
131
Tveir radíóvitar voru búnir til í
Reykjavík og tjaslað saman af hálf-
gerðum vanefnum. Ef þeir biluðu
voru leiðbeiningar að sunnan um
síma. Sá þeirra er fyrst var þarna,
stærðar flykki frá stríðsárunum, var
skrapatól er Bretar skildu eftir sig er
þeir fóru frá íslandi. Hann sálaðist
einn daginn. Ég hringdi suður: og
með opið símtól við hliðina á mér var
mér leiðbeint við að taka draslið í
sundur, og þar sem ég hafði varahluti,
tókst mér að tjasla honum í nothæft
ástand. Fyrir nasasjón af slíkum að-
gerðurn tókst mér að halda þeim í
horfinu. Svo var einnig nteð olíufýr-
ingu við miðstöðvarketil og breyting-
ar á rafkerfi í íbúðarhúsi.
Þrjár dísilvélar voru á staðnum. Ein
í sérhúsi á bakkanum til þess að draga
upp varning úr fjöru. í vélahúsi
skammt frá íbúðarhúsi voru tvær til
skiptis fyrir rafmagnsframleiðslu. Þar
var einnig vatnsaflstöð er sett var nið-
ur fyrsta árið mitt þarna. Vatnsstífla
var byggð þrjú hundruð metra uppí
fjallshlíð, og fyrstu árin stóð ég í
ströngu við að þétta samskeyti á rör-
um er lágu frá henni heim í hús, er
brustu hvað el'tir annað. Alloft haml-
aði krapi vatnsrennsli úr stíflunni í
öllum snjóveðrum, og ekki ófáar þær
ferðir er ég fór til að hreinsa hann frá
röropi svo hægt væri að nota hana
sem lengst. Einhverja af þessum vél-
um varð að keyra allan sólarhringinn.
í íbúðarhúsi þurfti að sjá um olíufýr-
ingu og talstöðvar.
Allmikla olíu þurfti fyrir vélakost-
inn. Fyrstu þrjú árin kom hún í tunn-
um, nokkrir tugir hvert sinn, er dembt
var í fjöru, og ég þurfti síðan, eins og
ég var á mig kominn vegna gamals
hryggbrots o. fl., að koma þeim upp á
bakka og síðan basla við að velta
þeim hundrað metra heim að húsi og
reisa þær upp á trépall er ég hafði
hróflað upp. Eftir þrjú ár voru settir
upp átta stórir olíutankar, er dælt var
úr skipi og ég svo dældi í heimatank."
Margbrotin viðhaldsstörf
„Ég sá um allt viðhald á húsum
staðarins, átta að tölu, bæði gömlum
gripahúsum, íbúð og vélahúsum. Ég
setti tvöfalt gler í alla glugga íbúðar-
húss og nýtt þak á húsið, steypti
tröppur við kjallara íbúðarhúss,
steypti hundrað metra gangstéttir
fram að bakka, að mælahúsi og milli
véla- og íbúðarhúss, smíðaði trébrú
frá stétt og niður að sliskju og grind-
verk meðfram henni, allstóran trépall
ofan sliskjunnar. Svo steypti ég upp
nýtt vélahús við endann á því gamla
er fyrir var, gerði það nteð aðstoð tólf
ára gamals drengs, setti á það þak og
smíðaði í það glugga, og gekk frá því
að öllu leyti, nema hvað dyrakarm og
hurð fékk ég sent að sunnan. Ég smíð-
aði síðan frystiklefa í kjallara með
góðri einangrun og setti utan á hann
þýskt frostblásturskerfi. Síðan breytti
ég herbergjaskipan á annarri hæð
íbúðarhúss, setti upp ný þil og af-
hólfaði nýtt klósett á þeirri hæð. Ég
gerði við gamlan fiskhjall og reif svo
að síðustu niður stórt fjárhús og hlöðu
þar við, að ógleymdum hænsnakofa,
er ég hróflaði upp og svo girðingu
meðfrant bakkanum næst íbúðarhúsi,
enda ekki vanþörf á því. Þetta kann
allt að þykja mikið í borið. En gleym-
um því ekki að ég hafði til þess næg-
an tíma í samfellt tuttugu og fimm ár.
En tíminn til veðurtöku var ekki
aðeins þriðju hverja klukkustund.
Einn þáttur hennar var rakastig lofts.
Úti í mælahúsi var svokallaður votur
mælir, um endakúlu hans var vafin
grisja og þráður settur þar um, er svo
lá niður í dós fulla af vatni. Mismun-
ur á hitastigi þessa vota rnælis og hins
þurra, er var við hlið hans, sagði til
um rakastigið. En þegar vatnið fraus í
dósinni, varð að klippa þráðinn frá og
bera svo vatn á grisjukúluna sem næst
milli þeirra stunda er lesið var af mæl-
unum. Skrá þurfti í veðurbækur hita-
stig mæla ásamt öðrum þáttum veður-
fars og sjólag. Einnig hreinritaði ég
allar veðurbækur eftir hver mánaða-
mót. Snjólag varð að mæla og ef haf-
ís var sjáanlegur, þá að senda veður-
stofu í skeyti sern gleggst yfírlit um
staðsetningu hans. Það gat þýtt ferðir
uppá fjall. Allan sólarhringinn var
opin neyðarbylgja á talstöð og reynt
að hlusta eftir hvað þar fór fram.
Talstöðvarsamband var við Siglu-
fjörð. Oft heyrðist ekkert í þeim
vegna veðurtruflana. Stundum gat ég
komið veðurskeytum til skipa er
sigldu framhjá og frá þeim komst það
svo til Reykjavíkur. Eitt sinn heyrðist
ekki í neinni stöð nema á Hornafirði,
þótt ótrúlegt sé. Þaðan komst skeyti
svo til veðurstofu."
Kjarabarátta
„Þegar ég kom að vitanum voru
laun vitavarða byggð á hlunninda-
kerfi, er var arfur frá bændasamfélag-
inu. Þú fékkst frítt húsnæði, máttir
hafa skepnur og túnblett til öflunar
heys. Þú máttir róa til fiskjar, ef það
var mögulegt, og þú fékkst fría flutn-
inga, ef eitthvað var að flytja. A sein-
ni árum smáþóknun fyrir viðhalds-
vinnu, ef hennar var þörf. Eitthvað
var farið að örla á smá peninga-
greiðslu, er var áætluð vegna skóla-
göngu barna. Aðstoðarmanneskja var
ekki til í dæminu. Orlof var ekki til.
Ég hafði því ekki verið lengi á
Horni þegar ég fór af stað með að
koma því í framkvæmd að vitaverðir
stofnuðu félag. Ég mun fyrsti vita-
vörðurinn, er hóf launabaráttu fyrir
þá, er sáu um meira en ljósvitann ein-
an. Árið 1966 samdi ég greinargerð
um störf þeirra, vinnutíma og væntan-
legar launakröfur. Sendi ég hana til
vitavarða, BSRB, ráðuneytisstjóra
samgöngumála og svo vitamálastjóra.
Enginn óskaði eftir viðtali. Sendi ég
aðra endurbætta; fékk þá aðeins svör
frá þremur vitavörðum. Sumarið 1966
skellti ég mér suður. Vitamálastjóri
gaf engan kost á viðræðum og skipaði
mér að koma mér norður. Ekkert já-
kvætt frá BSRB.
Vitaskipið Árvakur lá við bryggju
ferðbúið norður. Ég átti því lítinn kost
annan en koma mér um borð. Sem
betur fór varð veðurspáin það ljót að
Guðni skipstjóri taldi ekki fært að
leggja í hann. Fyrr urn daginn hafði
ég hitt Indriða G. Þorsteinsson rit-
stjóra Tímans og skýrt honum frá í
hverju ég stæði og hversu brösulegt
þetta væri. Urn kvöldið kom hann um
borð í Árvakur og bað mig að koma
til viðtals daginn eftir.
í kjölfar þessa viðtals fóru málin
heldur betur á hreyfingu og er ekki að
orðlengja það að fyrr en varði gerðist
það á einum klukkutíma að launin á
Horni hækkuðu úr 60 þúsund krónum
á ári í 660 þúsund! En við þetta var
ekkert óeðlilegt. Við áttum sam-
kvæmt lögum Starfsmannafélags rík-