Sjómannadagsblaðið - 01.06.1998, Blaðsíða 99

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
99
vegna vitanna og gæslustarfa. Árvak-
ur var afleitur í brælu og er mér minn-
isstætt atvik sem því tengist og átti sér
stað í febrúar eða mars 1972. Við vor-
um að koma út úr Dýrafirði og vorum
á leið til Reykjavíkur í heldur slæmu
veðri. Þegar við vorum að beygja í
suðurátt skipti það engum togum að
skipið hófst upp og tók flugið og er
það sú lengsta flugferð sem ég hef
farið á sjó. Ég var niðri í vélarrúminu
og fann mér góða spyrnu til þess að
vera viðbúinn þegar við kæmum nið-
ur. Var ég farinn að hugsa að þetta
væri víst einhver vitleysa í mér og
ætlaði að sleppa spyrnunni þegar
skipið skall á sjónum. Kom það svo
harkalega niður að tveir menn um
borð slösuðust, stýrimaðurinn og
brytinn. Annar fótbrotnaði en hinn
minnir mig að hafi tognað illa. Við
snerum við og héldum inn til Þingeyr-
ar. Tók ég þá eftir að vélin var l'arin að
ausa inn sjó og gerði þeim í brúnni
þegar aðvart. Við nánari athugun kom
í ljós að ventill í botninum á vélar-
rúminu hafði hrokkið í sundur. Sem
betur fór var þetta ekki eins slæmt og
vera virtist í fyrstu og tókst mér að
loka ventlinum. Náðum við svo heilu
og höldnu í land. En þegar skipið fór
í slipp vorið eftir kom í ljós að velti-
brettin á síðunum á því höfðu svignað
upp á við. Skipasmiðirnir vildu að
vísu ekki trúa að það hefði gerst við
þetta atvik, en ég hef aldrei verið í
vafa um það.“
Landhelgisbrot eru
komin úr tísku
„Á tímbili var mjög erfitt fyrir okk-
ur varðskipsmenn að segja til um
hvenær við yrðum í landi. Við vissum
vanalega hvenær farið yrði frá
Reykjavík, en ekki Itvenær við kæm-
um inn aftur. En seinna breyttist þetta
þannig að gerð var áætlun fyrir allt
árið um hvenær skipin yrðu í höfn og
það var mikil breyting til bóta, því þá
var loks hægt að skipuleggja tíma
sinn eitthvað. Þannig má segja að
ekki sé jafn mikil launung og var yfir
ferðum skipanna, en á móti kemur að
rnenn eru almennt orðnir miklu lög-
hlýðnari en var. Landhelgisbrot eru
nánast orðin undantekning en hér á
árum áður voru þau sums staðar tíska
og átti það bæði við um innlend og er-
lend skip. Þá hefur flugvéla- og þyrlu-
kostur Gæslunnar gert landhelgisbrot
stórum áhættusamari. Eftirlitið snýst
nú líka einkum um að skoða veiðar-
færi, mæla stærð á fiski og kanna ör-
yggisbúnað. En Landhelgisgæsluna
þarf eigi að síður að efla og það ætti
að vera búið að því fyrir löngu. Þá hef
ég ekki síst öryggismálin í huga. Eftir
að deilunni um 200 mílumar lauk var
skipunum fækkað, og það er slæmt
þegar svæðið sem þarf að fylgjast
með er orðið svo víðáttumikið. Sem
betur fer er nú í bígerð að smíða nýtt
skip sem ætti að styrkja Gæsluna, en
þá þarf að leggja öðru, því Óðinn er
nú kominn til ára sinna. Og komi til
þess að álag aukist aftur vegna vernd-
unar 200 mflanna eru þrjú skip alls
ófullnægjandi. Að vísu hefur flugvél-
in mikla yfirsýn og hún og þyrlurnar
bjarga miklu, en vegna aðgerða á
sjónum þarf meiri skipakost.“
Kem til með að sakna Týs
„Nú er komið að starfslokum hjá
mér eftir 28 ára starfsferil hjá Land-
helgisgæslunni. Þvf fylgir vitanlega
talsverður söknuður, því þarna hef ég
eignast góða félaga sem sárt verður að
hitta ekki jafn reglulega framvegis og
áður. Margir halda að samskipti
manna á varðskipunum séu mjög
formleg, en því fer satt að segja fjarri.
Þetta er afbragðs félagsskapur og and-
inn um borð frjálslegur. Vissulega
þarf að halda uppi nauðsynlegum aga,
en hann hefur aldrei valdið neins kon-
ar ríg eða metingi milli manna þar
sem ég þekki til. Þá veit ég að ekki
hefur neinn þurft að kvarta undan að-
búnaðinum á skipum Gæslunnar. Líka
kem ég til nteð að sakna Týs, sem ég
hef verið svo nátengdur allt frá því er
hann var í smíðum. Á vissan hátt ber
ég svipaðar tilfinningar til hans og
hann væri rnitt eigið afkvæmi.
Ég er sáttur við hlutskipti mitt sem
sjómaður og sjórinn hefur átt fremur
vel við mig, til dæmis hef ég aldrei
kynnst sjóveiki. En hvort ég ráðlegði
afkomendum mínum að gerast sjó-
menn, það er annað mál. Ég er ekki
heldur viss um að ég gerðist sjómaður
aftur, væri ég orðinn ungur maður á
ný. Þrátt fyrir allt er það svo margt
sem menn fara á mis við. Nú held ég
að ég leggði fyrir mig þessa nýju
tækni, tölvufræðina. Um borð í Tý
erum við komnir með tvær tölvur í
stjórnklefa, vélatölvu sem sér um af-
lestur á mælum og fleiru og aðra tölvu
sem tengist viðhaldskerfinu, lager og
slíku. Mér þykir tölvuheimurinn
spennandi og þegar ég fór að búa mig
undir þá náðugu daga sem fram und-
an eru keypti ég mér vandaða einka-
tölvu. Ég skal ekki segja hve dugleg-
ur ég verð að tileinka mér öll þau ný-
móðins forrit sem í boði eru. En
áreiðanlega mun tölvan gagnast mér
við að stunda helsta tómstundagaman
mitt sem er ættfræði. Ég er í Ætt-
fræðifélaginu, þótt vegna fjarvista
hafi ég lítið getað stundað fundi hjá
þeim. En það vona ég að standi nú til
bóta.“
AM
Sendum öllum íslenskum
sjómönnum árnaðaróskir á
Iíátíðisdegi þeirra
Rafiðnaðarsamband
Islands