Eimreiðin - 01.01.1925, Blaðsíða 50

46
VÍSINDI, SÁLARRANNS. OQ KIRKJA
EIMREIÐIN
fræði rétttrúaðra vísindamanna, þótt læknisfræðin sé þegar
farin að færa sér sumar þeirra í nyt. Eitt þessara einkenni-
legu fyrirbrigða er dáleiðslan, sem margir læknar þekkja nú
orðið allvel.
Annað fyrirbrigði, sem ekki hefur verið eins ítarlega rann-
sakað eins og dáleiðslan, er skygnin og fjarhrifin. Menn fá
skeyti aðrar leiðir en um skilningarvitin. Huglestur er ein
tegund þessara fyrirbrigða. Ef til vill er einfaldasta skygnin
sú að geta sagt innihaldið úr lokuðum bréfum, sem sjáand-
anum er fengið í hendur. Fjöldi alvarlega leitandi rannsóknar-
manna hafa gengið úr skugga um, að til séu menn gæddir
þessum dulargáfum. Sumir álíta, að fyrirbrigði þessi orsakist
af einhverjum háspenningi skynfæranna, en geta þó ekki rök-
stutt þetta neitt nánar. En vér komumst ekki framhjá stað-
reyndunum. Hinsvegar getum vér farið varlega í skýringartil-
raunum. Það er háttur vísinda að bíða og sjá hvað setur.
Sem stendur gera þau það á ýmsum sviðum eðlisfræðinnar,
t. d. hvað snertir hinar nýju kenningar um þyngdarlögmálið
og ljósvakann. Menn ganga einatt úr skugga um staðreyndir
löngu áður en skýring fæst á orsökum þeirra, og þótt vís-
indaleg skýring fáist, er hún aldrei alger.
Annar flokkur þessara fyrirbrigða eru mókleiðslugáfurnar
(trance phenomena) og öfl þau, sem með náttvitundinni búa.
Það hefur komið í ljós, að menn hafa í leiðslu lýst fjarlægum
viðburðum, ýmist úr fortíð, samtíð eða jafnvel framtíð. Það er
eins og vitund miðlanna víkki og verði alvís. Ollu líklegra er
þó hitt, að aðrar vitsmunaverur sendi skeyti gegnum líffæri
miðilsins eins og í gegnum talsíma. Sumir hallast að fyrri
skýringunni, hinni svokölluðu vitundarþenslu, aðrir að þeirri
síðari. En allir, sem hafa rannsakað miðla nokkuð til hlítar,
eru sannfærðir um veruleik fyrirbrigðanna.
Þá fer höfundurinn nokkrum orðum um eðli innblástursins.
Vér vitum ekki hvernig skáld, helgir menn og dulspekingar
öðlast vitranir sínar. Löngum hefur verið álitið, að þær væru
véfréttir frá æðri sviðum tilverunnar, sem er mjög sennileg
tilgáta. En vegna þessa hafa vitranirnar stundum verið taldar
. óskeikular, en það eru þær ekki. Vér getum ekki skoðað