Eimreiðin - 01.07.1936, Page 125

EIMREIÐIN
RADDIR
341
kannske staðist eins og það var fvrst hugsað, en er nú vaxið þjóðinni
l’fir höfuð og komið langt fram úr þvi, sem hin litla dreifða og reytings-
sama framleiðsla gctur borið. Með þvi að opna þúsundir kilómetra af is-
'anzkri viðáttu liafa raunverulega verið opnaðir nj'ir erfiðleikar, þvi að
það kostar meira að fara þessar vegalengdir en að brúa þær. Hilflutningar
a óllu Iandinu kosta nú, samkvæmt upplýsingum í Verkfræðingafélaginu,
J’fir 6 miljónir króna á ári. Flutninga með ströndum fram er erfiðara að
aætla, en þeir skiffa þó nokkrum miljónum. Og er þó enn ótalinn llutn-
'ngur á hestum og á annan hátt. Þessi ótrúlegi kostnaður legst á islenzka
framleiðslu og viðskifti, og ber reyndar smáframleiðslan minni hluta hans,
cn þó hlutfallslega hinn langdýrasta. — Og það er nú einmitt þessi kostn-
a<lur, sem liefur haft endaskifti á aðstöðu bændanna að því lej'ti, að af-
skektari bændur, sem áður bjuggu við góð efni og gagnlega einangrun,
l)eir standa nú, vegna hinna löngu flutninga, verst að vigi, og þaðan stafa
nu einkum hinar nýju kröfur um verðjöfnun og tryggingu á framleiðslu-
kostnaði.
a. Það er nú samt sem áður sizt undrunarvert, að þessar framleiðslu-
kostnaðar-kröfur kæmu fram sem bein afleiðing þessa nýskapaða nevðar-
astands. En það er ljóst, að þótt svo óliklega vildi til, að rikið gæti, um
e>tthvert skeið, sint þessum kröfum, þá yrði það auðvitað aðeins til að
efla og halda við öllum óhcilbrigðum búnaðarháltum, scm borga sig alls
ekl;i og verða að stöðugum hemli á öllum hagsjmni tilraunum og ómagi
a neytendum og ríkissjóði. Gott dæmi er Vestur-Skaftafellssýsla, sem hefur
'’crið eitt hið öruggasta vigi íslenzkrar frumbænda-menningar. Vegur befur
nú verið lagður þangað fyrir nær 1 miljón króna. Skaftfellingar eru í
sjalfu sér engu siður vel að þessum vegi komnir en aðrir landshlutar.
1--n væntanlega þykir þeim vegurinn nokkuð dýr sem þægindi eingöngu,
°8 nú liggur næst að þeir brevti búháttum sinum og fari að framleiða
"Újar söluafurðir. Eg vil nú spyrja: Er þörf á slikri framleiðslu? Verður
fiún ekki til ógagns fvrir alla málsparta — framleiðendur, verðjöfnunar-
svæðið og ncytendur? Og hvaða fjárhagsgróði er þá að veginum? — En
l)etta dæmi er engin sérstæða. Verðjöfnunarstefnan i heild sinni og »trygg-
lng framleiðslukostnaðarins« hvilir alveg á þessum sama sjúka grundvelli.
Hún er einn liðurinn i þessum sameiginlegu neyðarráðstöfunum liins and-
'ana fædda viðskiftabúskapar í dreifbýlinu. Næsta neyðarúrræðið getur svo
aldrei orðið annað en það að láta neytendur og rikissjóð borga brúsann.
fin slikt hefur líka sin takmörk, sem og brátt mun fara að koma í ljós
n,jög svo tilfinnanlega.
fi-g hef ekki enn þá beinlinis svarað siðari hluta annarar spurningar
sera Tryggva Kvaran um það, hverjir eigi sök á viðskiftastefnu strjál-
fiýlisins. En svarið leiðir nokkuð af þvi, sem þegar er sagt. — Ég býst
ekki við að sanngjarnt sé að kenna þessa stefnu við neina sérstaka höf-
Unda, 0g ekki hefur hún heldur valdið neinum verulegum ágreiningi í
stjórnmálaflokkunum. Raunverulega er hér um að ræða eðlilega rang-
firóun eða keðju af eintómum neyðarúrræðum, eins og fyr var bent á.