Eimreiðin - 01.07.1937, Blaðsíða 89

E'MliEIÐIN
ENN UM BERKLASÝIÍI Á ÍSLANDI
321
innar, eldgamalt og ættrunnið, var þá svo sterkt, að þrátt fyrir
smitun gat veikin ekki náð haldi nema á örfáum. En af ein-
hverjum ástæðum veltur þetta ágæta mótstöðuafl um sjálft
si§ þegar kemur fram á síðustu ár aldarinnar, hverfur að
miklu leyti, en tæringin fer eins og eldur í sinu um alt land.
í’egar það viðbrigði kemur fyrir, að velþektur langvarandi
sjúkdómur færist alt í einu í aukana og fer að verða mikið
hættulegri en áður, eru menn oft í vandræðum með að finna
°rsökina eða orsakirnar. Ég hef ekki einu sinni heyrt getgátu
11 m hvernig á því stendur, að hjartasjúkdómar hafa farið langt
ham úr öllum andlátsorsökum í Vesturheimi á síðustu árum,
oð krabbameinum fjölgar með hverju ári þrátt fyrir alla mót-
stöðu-viðleitni og að sykursýkin, sem sjaldan var áður á minst,
er nú þrátt fyrir meðalið við henni (insulin) orðin tíunda í
röð andlátsorsakanna. Annað eins á sér ekki stað orsaka-
hiust, þó enginn viti þær enn. En það er alt öðru máli að gegna
begar rætt er um útbreiðslu berklasýkinnar eða réttara sagt
iungnatæringarinnar á íslandi. Þó aðrar orsakir komi líklega
hl greina eru samt tvær, sem svo langt gnæfa upp yfir allar
uðrar, að ómögulegt er framhjá þeim að ganga þó það hingað
hl hafi verið gert.
íslenzka þjóðin stóð alveg sérstakléga að vígi hvað lungna-
tæringu snerti á öldinni sem leið. Síðari ár átjándu aldarinnar
°8 þau fyrstu þeirrar nítjándu leið hún þær ógurlegu þján-
'n§ai', að margar þúsundir manna dóu úr hungri og harðrétti.
hhki var eftir, þegar harðindunum lauk, annað en úrval af
Uiönnum og konuin, þeim sterkustu, duglegustu, hraustustu og
Iramsýnustu, sem kynstofninn gat framleitt. Svo að segja var
alt annað en þetta úrval dautt. Þjóðin var aðdáanlega útbúin
andir þá viðreisn og þær framfarir, er hún þá átti í vændum.
Nú er það sannreynt að lungnatæringin og hungursneyðin
haldast vanalega í hendur, þær vaxa saman, eins og saga Þýzka-
lands á stríðsárunum sýnir, og minka saman, þó tæringin haldi
úfram þegar hungursnevðinni lýkur. Það má því slá því föstu,
uÖ þeir sem lifa af hungursneyð, sérstaklega þeir sem fæðast
nieðan hún stendur yfir og deyja ekki, hafi sterkara mótstöðu-
afl gegn berklum en kynstofninn vanalega hefur, og að það
oiótstöðuafl loði við afkomendurna í 2—3 liði. Þetta er reynsla
21