Eimreiðin - 01.07.1937, Blaðsíða 116

3J8
RITSJÁ
EIMREIÐIH
söm bernska er fortakslaust nauðsynlegt skilyrði til aö ala upp hina
beztu manntegund. Hin eðlisbundna ósk (barnsins) til að læra — ætti að
vera knýjandi kraftur alls uppeldis. I'að er ein af binum miklu framföruni
vorra tíma, að þessi kraftur skuli liafa komið i stað vandarins" (bls. 28).
í öðrum hluta bókariunar, uppeldi shapgerðarinnar, sem er tvímæla-
laust merkilegasti þáttur þessa rits, gerir Russcll grein fyrir, bvernií
liann áliti að uppeldið eigi að vera i frumbernsku — til 6 ára aldurs. —'
Telur liann allar uppeldisaðgerðir á þessu aldursskeiði æfinnar afar-þýð-
ingarmiklar og ber ]>á skapgerðaruppeldið aðallega fyrir brjósti. Megin-
]iætti ákjósanlegustu skapgerðar fyrir nútimauppeldi i lýðræðislöndum
telur liann fjóra: lífsþrótt, hugrekki, næmleika og greind. Álitur hann
sérstaklega veigamiltlar góðar venjumyndanir og bendir á frumdrög að
þvi, sem bægt er að gera til þess að skapa venjur, sem geta orðið til
hamingju og gagns síðar í lífinu. Hvernig á t. d. að uppræta óttasemina-
Hvernig að innræta réttlætishugmyndina? Hvernig að beita skynsamlegum
aga?
„Ef þér óskið að uppræta óttasemina hjá börnuni yðar, skuluð þér leggJa
kapp á að vera óttalaus sjálfur" (bls. 83). „Gerið ekkert fram yfir það-
sem réttlætið krefst, en vænlið ekki, að barnið geri sig ánægt með
minna“ (bls. 103). „Látið ekki undan, en refsið ekki“ (I)ls. 154). í bókiniii
sjálfri er bezt að sjá, hvernig höf. rökstyður þessar ráðleggingar sínar-
En Russell álítur þekkingu, sem stjórnast af kærleika, vera það, sein
uppalandinn þarfnast og það, sem ncmandanum ætti að lærast. „Það er
aðeins einn vegur lil framfara í uppcldi jafnt sem öðrum mannlegum
efnum: Visindi, scm stjórnast af mannkærleika. Án visinda má kærlcik-
urinn sín einskis, án mannkærleika cru vísindin tortimandi“ (bls. 1601-
í þriðja hluta ritsins gerir höf. grein fyrir skólafyrirkomulagi, sc,n
liann hugsar sér að muni reynast hentugt, — bvað kenna eigi og hverniS-
Er þar alt skarplega atliugað og margar álitlegar uppástungur. En ég C1
ekki viss um að allir verði honum sammála, t. d. um þá skiftingu, að upP'
eldi skapgerðarinnar eigi að vera nærri þvi lokið við sex ára aldur, CI1
skólinn eigi þá að snúa sér aðallega að þroskun vitsmunalífsins. —•
Bók þessi er stórmerkilegt rit og ræðir um þau vandamál, sem verða
ætíð mcir og meir umræðu- og áhugaefni dagsins, ]). e. a. s. barnssálm
og barnauppeldið. Russell hel'ur tekisl að gera þetta rit sitt alþýðlegL
án þess þó að gleyma gildi vísindanna. í sambandi við umræðuefni sm
er lionum jafnan vel lagið að miðla af sinni miklu þekkingu. Af óvenju-
mikilli skarpskygni og snild leiðir liann fram hin ýmsu sjónannið, scl"
hundin eru við stefnur og menningarform að fornu og nýju, eða tengd
eru visindalegum athugunum og rannsóknum. Hann er oft hersögull, c"
jafnan sanngjarn. Og þegar liann minnist á eigin athuganir á börnum s1"'
um, eða segir frá uppeldisfyrirkomulagi, sem Iiann telur að lienti vel, þyk"
honum ætið sjálfsagt, að einhverjir finnist, sem eru lionum ósammála■
„Við ættum að viðurkenna, að jafnvel þær skoðanir okkar, sem á traust-
ustu bjargi eru reistar, þurfi að einliverju leyti leiðréttingar við“ (bls. 194)-