Eimreiðin - 01.07.1937, Page 113

eimreiðin
RITSJÁ
345-
il siðari hluta 18. aldar, rakst furðu víða á fslendinga á ferðum sínum.
l'lestir þessara útflytjenda munu hafa týnst i þjóðahafið og aldrei komið-
aftur til íslands, en sumir liurfu lieim og sögðu hér frá ferðum sinum,
°g þeiin sem heima höfðu setið ])ótti mikill fengur að því, að fá hjá þeim
s»gnir af framandi iöndum. Fáeinir tóku pennann og skráðu frásagnir af
l)vi, sem á dagana liafði drifið og fvrir augun borið. Þannig iiafa islenzkar
)>ókmentir auðgast, t. d. um jafn ágætt rit og æfisögu Jóns Ólafssonar
Indíafara.
I'etta nýja rit Björgúlfs læknis Ólafssonar er líka verulegur fengur fvrir
^slenzkar hókmentir. Það kom út seint á síðasta ári og var að sögn sú bók-
In> sem mest seldist fyrir jólin, á aðalbóksölutíma ársins. Eg vil ekki segja,
‘>ð bókasmekkur almennings, þegar hann er metinn cftir því hvaða hækur
niest eru keyptar, sé óskeikull, en um þessa bók er það að segja, að enginn
sem hana les furðar sig á því, að hún verði vinsæl og eftirspurð og það
fyrir margar sakir.
hfnið er lokkandi fyrir oss hér norður frá. Hitabeltislöndin eru æfin-
Ó’raheimur í vorum augum, og oss þykir mikilsvert að fá sannar og skil-
Soðar sagnir af þeim og lífinu þar syðra. En það er þó ekki fyrst og
11 ei'ist efnið, sem gefur þessari bók gildi, heldur miklu fremur það, hversu
böt. fcr meg efnj sjff; þvj ])ýkin sýnir það glögglega, að hér er á ferðinni
llUf‘, sem hefur frásagnargáfu langtum meiri en í meðallagi og óvenju-
ega stilKáfu. Víða eru beinlínis skáldleg tilþrif í frásögn hans, og öll er
1>en bpur og létt, skýr og ijós og víða blandin notalegri gletni. Bókin er
1>'1 óvenjulega skemtileg aflestrar. En vér kynnumst ekki liöf. hennar að-
Uns sem rithöfundi af henni, lieldur lika sem manni. Hann hefur ekki að
'ms kynt sér menn og málefni þar syðra með mikilli glöggskygni, heldur
,neð fullum skilningi og rikri samúð. Það er mælt, að oft skorti bæði á
skilning og samúð, er livítir menn kynnast þeim þjóðum, sem venjulega
01 u sagðar standa á lægra menningarstigi en þeir. Þeim liggur mörgum
"farlega einliver yfirburðaliroki, sem blindar þeim meira eða minna sýn,
en l)a'5 l>arf vissa skapgerð, vissa mannkosti til að gcta hafið sig yfir það.
'n beir, sem það geta, eiga öðrum fremur að rita um slík efni, og bók
J >rgulfs sýnir, að liann er einn i þeirra tölu. Sem dæmi þess vil ég nefna
s,ðasta kaflann i liókinni, sem ég hcld að hver rithöfundur mætti telja
'K fullsæmdan af að liafa skrifað, frásögnina um Kinverjann Ah Tjuli,
, tln iliii5 bafði aldrei boðið nema þá tvo kosti, annaðhvort látlaust strit og
raddóni til þess að halda við líftórunni, eða að fara í hundana af ópíum-
rykingurn, og kaus siðari kostinn og varð skynlaus, mállaus og sálarlaus.
a lætur að likum, að Hollendingar eigi margar ágætar bækur um ný-
111 Ul sinar, og að þeir þurfi ekki að ætla annara þjóða mönnum að skrifa
11 l>au efni íyrir sig. En nú er í ráði að bók Björgúlfs komi út á hollenzku,
I ° P'ikið hefur Hollendingum, sem lienni hafa kynst, þótt til hennar
a. Þetta segir i rauninni mikið meira en langur ritdómur um það, hvers
11 ði þessi hók lians er. Ö. L.