Eimreiðin - 01.07.1937, Blaðsíða 68

300
ÞÆTTIR AF EINARI H. KVARAN
eimreiðiN
brigðum innflytjandans, bregður hún og upp skýrri mynd af
andstæðum þeim, sem eiga eftir að togast á um hann, ef hann
verður langlífur í landinu. Öðru megin standa eigendur lands-
ins og líta með fyrirlitningarblandinni forvitni á þennan
Eskimóa-lýð, sem vellur út úr lestinni. Hinumegin landarnir
á ýmsum stigum, en allir meira eða minna snortnir af áliti
og hugsunarhætti hinna ensku drotna. Tilfinningar þeirra
hvarfla frá meðaumkvun og hjálpfýsi til fyrirlitningar og
hræðslu við að hafa nokkuð við þessa Skrælingja saman að
sælda. I stuttu máli: hér er sögð harmsaga allra aðkomandi
þjóðerna í Vesturheimi, og lýst tilfinningum þeirra gagnvart
hinum mikla bræðslu-ofni, er gleypir við þeim sem góðum
málmi í nýja og — vonandi — betri smíð. Og alt er þetta snild-
arlega greypt inn í lýsinguna á bænum og hina umgeypnandi
sléttu, þessa nýstárlegu, flötu og seiðmögnuðu náttúru, sem
dregur manninn i skaut sitt og lægir allar ástriðuöldur í huga
hans.
Annars var það engin tilviljun, að Einar dreymdi og skrif-
aði söguna sumarið 1888. Það sumar flúðu á þrettánda hundr-
að Islendinga vestur um haf undan hallæri og óáran heima
fyrir.
Flestir landar Einars beggja megin hafs tóku sögunni fá-
lega, ef ekki illa. Þó voru undantekningar frá því. Gestur
Pálsson skildi og mat söguna að verðleikum og spáði Einari
ágætri framtíð á rithöfundarbrautinni. En Einar hefur sjálfur
sagt frá því, í hverju stímabraki Gestur átti, að koma dónú
sínum að i Heimskringlu,1) af því að aðstandendur blaðsins
þóttust vita, að vinnukonur í Winnipeg væru skáldinu bál-
reiðar fyrir söguna. Lítið betri, eða verri, voru viðtökurnar
heima. ísafold'1) þótti sagan hvorki efnismikil né líkleg til
vinsælda, þareð hún fari illa, en segir samt, að þessi litli þáttur
sé „með því laglegasta, sem vér eigum til af skáldskapar-
ritum“. Þjóðviljinn3) fáraðist bæði um efnisleysið og óvirðu-
legt tal höfundar um íslenzka kvenbúninginn, og tveim ár-
um síðar réðst norðlenzk kona á höfundinn fyrir sömu sakir.4)
Það var ekki fyr en eftir að Brandes hafði skrifað um sög-
1) llkr. 9. okt. 1890. — 2) 5. marz 1890. — 3) 30. mai 1890. — 4)
Þjóðviljinn 3. febr. 1892.