Eimreiðin - 01.10.1940, Síða 21

eimreiðin
EDDA FINNLANDS
317
hann hefur beitt ofbeldi. Hún velur dauðann, en hann fyllist
örvæntingu og harmi. Vegna þessa sorglega atburðar verður
hann meira einmana en nokkru sinni fyr, og hann æðir um
skóginn og hrópar á hefnd, hefnd yfir þeim manni, sem lét hann
fæðast í þrældómi og sáði fræi illmensku og kúgunar í sál
hans. Og hann hefnir sín að lokum, því þróttur hans er trölls-
legur. En þegar hann kemur heim, er heimili hans brunnið
og móðir hans látin. Þá kastar hann sér á sverðið og drepur
sjálfan sig, því nú er lífið tilgangslaust. Hefndinni hefur hann
lokið, en heima bíður hans ekkert hlulverk, þvi arfleifð hans
er í rústum.
Eins og Kullervo hefur Finnland verið þræll Rússlands,
sem hefur gefið Finnum steina fyrir brauð. En þeir eru sterkir
og ósigrandi — og hefndin kemur. En kannske kostar hefndin
alt það bezta, móðurina, heimilið — sjálft Finnland.
Þannig er Kalevalaóðurinn einskonar endurhljómur örlaga-
i'íkra reynslutíma í lífi þjóðarinnar. Það er oft eins og grát-
andi barn guði á gluggann, þegar maður les kvæðin, því barns-
leg eru þau. Og þó eru þau sterk í barnslegum hreinleik sín-
um og hugmyndaflugi, sterk eins og það afl, sem lyftir hul-
unni frá leyndardómi náttúrunnar, baráttuafl þjóðlífsins fyrir
því að fá að blómgast og þróast í friði, án þess að hafa altaf
yfir sér níðtönn illmenskunnar.
I einum af fegurstu köflum óðsins er skýrt frá herferð Wáiná-
möinens á hendur skessunni Louhi, sem er valdadrotning
Pohjolaríkisins. Hún vakir yfir töfrakvörninni Sampo, sem
Hlmarinen smíðaði, til að fá dóttur hennar. Með þessari kvörn
getur hún malað gnægðir lifsins og hamingju úr loftinu einu.
Sampo þýðir „brunnur menningarinnar“ (í „Finsk Mytologi“
eftir Mathias Carstén: Brunnur góðleikans), sem verður
til þegar náttúran og mannkynið falla í faðma. Það er þessi
töfrakvörn menningarinnar, sem bjargast úr böndum illra
ufla við sameinaðan kraft finsku þjóðarinnar. Þessi kraft-
ur býr í strengjahljóðfæri Wáinámöinens. Á ferð sinni
til tröllaheimkynnanna smíðar hann þetta merkilega
strengjahljóðfæri, „Kantelan", úr kjálkunum af risageddu,
sem skip hans strandaði á. Og hann lék á þetta hljóðfæri, svo
uð guðir, menn og dýr gengu út úr hibýlum sínum til að