Eimreiðin - 01.05.1960, Síða 16

104
EIMREIÐIN
Gulli hugsaði mikið um Einar Kvaran, bækur hans og lífsstefnu,
fann ég svo annað í sögum hans, sem varð mér mikið umhugsunarefm
og vakti mig til andstöðu. Það voru niðurlagsorðin í sögunni
Marjas, þau, að ef við slokknum út af, þá sé allt hégómi. Sjálfur
hafði ég hugsað sem svo: Því ætti það ekki að geta verið verðugt
lilutverk að njóta gróðrarins, neyta krafta sinna í þágu góðra mál-
efna og geta að ævilokum litið þannig á, að maður hefði þó að
minnsta kosti haft viljann til að láta gott af sér leiða? Þetta var í
fyllsta samræmi við liina örvandi og bjartsýnu framvindu fyrstu
áratuga aldarinnar. En sannarlega var það ekkert undarlegt, þó að
maður, sem hafði komizt að slíkri lífsniðurstöðu sem Einar Kvaran,
maður, sem sá enga fullnægingu í lífinu hér á jörðinni, teldi það
mikilvægast allra mikilvægra mála, að sem flestum — og áður en
lyki öllum — væri gefin sú vissa, að þegar hefðu fengizt óyggjandi
sannanir fyrir öðru lífi, þar sem ekki væri neitt eilíft helvíti, en
líðan manna væri þó undir því komin, að þeir hefðu hér ástund-
að kærleiksboðskap kristindómsins og fyrirgefið óvinum sínum í
stað þess að liata þá.
Og hvort maðurinn Einar Kvaran varð mér ekki hugstæður,
auk þess sem ég unni skáldinu, sem hafði gerzt öðrum fremur mál-
svari smælingjanna, skáldinu, sem hafði túlkað mannlegt um-
komuleysi ef til vill átakanlegar en nokkurt annað skáld fyrr og
síðar — með orðum Þórðar í Þurrki: Mér hefur aldrei lagzt neitt til-
En ég sá ekki Einar Kvaran fyrr en mörgum árum síðar. Þ&
var ég sjómaður og fékk það einstæða tækifæri að heyra hann flytja
fyrirlestur á Bíldudal um mikilvægasta málið í heimi — og horfa a
hann. Þarna stóð hann, virðulegur, hæglátur, alvarlegur — ja;
svona hlaut hann einmitt að líta út. Og röddin, þetta seytlandi
seiðmagn, þessar lítið áberandi, en þá áhrifaríku raddbreytingar-
Þá augnaráðið, — ylirleitt var það fast við blöðin á borðinu, en ann-
að veifið leiftraði það út í salinn og smó inn í hug áheyrandans-
Brátt varð það þó málflutningur þessa skálds, þessa boðanda, sem
dró einkum að sér athygli mína. Fyrst heil ósköp af rökum geSn
þeim málstað, sem ég hafði búizt við, sem ég vissi, að hann hlmú
að ætla sér að túlka, sem hann hafði gert sér, hálfsextugum mannn
erfiða ferð til að boða. Ég gat ekki stillt mig um að líta á fólkiö i
kringum mig. Það starði, grafkynt, dró varla andann. En einO
maður, sem ég vissi að var ákafur fylgjandi þeina kenninga, sem
Einar Kvaran var kunnur að að flytja, sat fölur og toginleituÞ