Eimreiðin - 01.05.1960, Síða 32

120
EIMREIÐIN
varð honum fráhverf. En að sögn
séra Friðriks var hún keypt til að
slíta öllu sambandi við hann. Ef
þetta er rétt, lætur það að líkum,
iivílíkar sálarkvalir hið unga, gáf-
aða skáld hefur rnátt þola, er það
kveður æskuást sína með níðvísu,
enda mun séra Jón aldrei hafa
orðið samur maður, eftir að leið-
ir þeirra Jórunnar skildi. Þetta
varð hans æviraun, og mun fylgi-
kona hans, fátæktin, hafa valdið
mestu um, að svona fór.
Um þessar mundir missir séra
Jón föður sinn (1773), en móðir
hans var þá látin fyrir nokkrum
árum. Stendur liann nú einn uppi,
ástvinum sviptur, embættislaus og
snauður. Þá vill honum það til
happs, að prentsmiðja er flutt til
íslands og sett niður í Hrappsey
1773. Var bannað að prenta í
henni annað en veraldlegar bækur.
Jón var kunnur fyrir skáldskap
sinn, og varð það til þess, að hann
flytzt til Hrappseyjar þetta sama
ár og átti m. a. að starfa við út-
gáfu rita þar. Með því fyrsta sem
prentað var í Hrappsey voru nokk-
ur kvæði Tullins í þýðingu séra
Jóns, og vöktu þau mikla athygli
og voru endurprentuð nokkrum ár-
um síðar með viðaukum. Annars
kveður lítið að kveðskap Jóns um
þessar mundir. Hann yrkir erfi-
ljóð, sálma, brúðkaupsvísur. Þetta
er þokkaleg iðnaðarvara, en ann-
að ekki. Gamanbögur orti hann
jafnan og kersknivísur. Þannig
brynjar hann sig gegn hleypidóm-
um samtíðar sinnar og þungum
harmi.
Um þessar mundir bjó í Hrapps-
ey Bogi Benediktsson, frani-
kvæmdamaður mikill og auðugur-
Hann varð eigandi prentsmiðjunn-
ar þegar árið eftir komu Jóns.
Dóttur átti Bogi, er Margrét hét.
Felldu þau Jón ltugi saman, og
kvæntist hann henni árið 1774, en
árið eftir eignast þau dóttur, Guð-
rúnu, er kona varð séra Eyjólfs
Gíslasonar. Settu þau hjón fljót-
lega bú saman í Galtardal, þar sem
húsbóndinn kallaði sig Galtardals-
krumma. Komust þau þar nokk-
urn veginn af, enda þótt séra Jón
væri lítill búmaður, en kona hans
bætti hann þar upp, því að hún
var búsýslukona mikil, stórlynd og
fylgin sér. Ekki leið á löngu, unz
í ljós kom, að þau hjón áttu ekki
skap saman, hún ung og lítt reynd,
en hann með beiska lífsreynslu að
baki.
Séra Jón fýsti að fá hempuna aft-
ur, en árin liðu, unz slíkt næði
fram að ganga. Það var ekki fyrr
en að áliðnu sumri árið 1786, að
honum er veitt uppreisn með kon-
ungsbréfi, en vissara þótti þeim
visu herrum að setja svo brotleg-
um presti skilyrði fyrir uppreisn-
inni: Hann mátti ekki gegn^
prestsskap í Skálholtsbiskupsdæmi-
Svo er það árið 1788, að séra
Árni Tómasson á Bægisá andast og
hlýtur þá hinn brotlegi prestur
veitingu fyrir kallinu. Hann held-
ur til brauðs síns þegar um haust-
ið, kemur gangandi og fátæklega til
fara heim að Hólum um veturn®1'
ur, heldur svo þaðan norður.
Síðan vill hann fá Margréti,