Eimreiðin - 01.05.1960, Síða 70

158
EIMREIÐIN
mölva húsgögn, lemstra leiknauta
og skemma framleiðslutæki, eða
var það ekki þetta þrennt, sem
gekk í stað gleði á Siglufirði síð-
astliðið sumar og þar og víða ann-
arsstaðar áður? — Og svo að anda
að sér táragasi skemmtuninni til
áréttingar.
Var þar nokkur glaðari?
Voru þeir sælir þessir 12, sem
lækni þurfti að sækja til?
Voru þeir það, sem höggin
reiddu ellegar lögregluliðið?
Kættust þeir kannske, sem heil-
vita horfðu á heilsu og efnahag
samborgara sinna spillt eftir föng-
um?
Nei, þetta framantalda voru
mistök, eintóm bjánalæti. Ekki
var þar unaður íslenzkrar þjóðar,
hvorki sá nytsami né neinn ann-
ar. Hitt er gleðin, að gleðja aðra
nána eða ótengda og verja sér til
þess sjálfum, og það höfum bæði
við og aðrar þjóðir gert mest verka
síðan Mannheimur byggðist, þótt
hér sé einnig barið og borizt á
banaspjótum, að öðrum kosti væri
heimurinn mannlaus, því enginn
stenzt án stuðnings annarra. Sjálf-
stæður er aðeins steindauður klett-
urinn. Ölmusur drottins eru um-
ræðuefni prestanna og skulu hér
ótaldar, en gjafir grannanna eru,
þegar saman kemur, óverðskuldað-
ar og umfram verðleika, þrátt
fyrir heimsstyrjaldir og hvers kon-
ar önnur ótíðindi.
„Hvað er þá orðið okkar starf?“
spurði Jónas Hallgrímsson, og
mætti svo enn spyrja viðvíkjandi
verkum til hagsbóta búi og grönn-
um.
Við höfum spillt landi okkar,
en vonir standa til, að það kunni
að vera goldið að nokkru með
því, sem búið er að borga af bætt-
um húsakosti, auknum túnum,
vegum, skipastóli, höfnum, vit-
urn og fenginni kunnáttu til að
gæta gæða þess betur síðar. En
það eina, sem ugglaust er að sé
heiðarlegt endurgjald lífs og láns
eru bókmenntir okkar.
Islendingasögurnar og Eddurn-
ar eru enn — hvað sem um fleira
er — órengdur gjaldmiðill fyrir
gefin ár, þótt enginn sanni að
nægur sé fyrir þeim öllum eða
muni endast sem áteyrir í eilífar
tíðir.
Hvaða gróðurbeð höfum við
þá að rækta um sinn, svo að verða
megi komandi kynslóðum gild'
andi aðgangseyrir að eigin landi —
og sjálfs manns sjó — ekki að
gleyma?
Skyldi ekki enn vera ráð að
leita á náðir hreppstjórans í Mý'
vatnssveit látins fyrir nærri hálfn
öld og þiggja ráð hans, að slá á
Breið, þ. e. að stunda atvinnuvegi
sína eyðslu- og undandráttar-laust?
Það kann að vísu að þykja full
hversdagsleg lausn til svölunar list-
gáfum og frumleika hinna sjald-
gæfari — og því dýrmætari — vú'
menna landsins, en velta mætti þvl
fyrir sér.
Þorgils gjallandi hefði aldrei
þurft að gera grein fyrir yndi sínu,
ef hann hefði verið einn af þessum
meðallags Jónum, sem búa á öðru-
hverju koti og ekkert vita öðrum
betur. Hann bar af. Og það, sem