Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1936, Side 189

Iðunn : nýr flokkur - 01.01.1936, Side 189
IÐUNN Bækur. 183 menni sjálfrar söguhetjunnar, ekki einu sinni hvort Bjartur er Þingeyingur. Við sjáum ekki afstöðuna til næstu bæja. Sveitin er öll í þoku. Um fólkið utan Sumarhúsa vitum við hvorki heilt né hálft, eiginlega ekkert nema það, sem ráða má af sundurlausu rabbinu í bændunum, sem öðru hvoru heim- sækja Bjart. Tímasetning atburðanna er lika mjög hæpin. Menn hafa að vísu stríðið til að miða við, en það er eins og viðburðirnir villist stundum öfugu megin við bað. Sjálfur Bjartur er í ýmsu meiri fornaldarmaður en 20. aldar. Þann- ig ruglar höfundurinn okkur, bæði í tíma og rúmi, svo að við missum allra átta. Þegar svo við bætast ósennileg atvik og öfgafullar persónur, þá er ekki furða, þótt okkar realistisku hugsun þyki valt undir fæti. Er nú höfundurinn með þessu að leiða menn frá sannleik- anum? Er það þá aðeins einstakir kaflar og málið, sem við getum metið við Sjálfstætt fólk? Eru það aðeins einstak- ir blettir i landslagi sögunnar, sem geta hrifið okkur, en ekki heildarmynd þess? Ef svo reyndist, væri sagan stórgölluð. Það er ekki til neitt listaverk án heildarlífs, án samræmis í máli og efni, viðburðum og persónum. Það er eining fjölbreytninnar, sem vekur sterkust áhrif. Landslag með mestri fjölbreytni, skógur, hraun, speglandi vatn, dökkir hamraveggir, hlíð með hoppandi lækjum, blá fjöll, ekki hvert einstakt atriði, heldur heildarmyndin, sterkastar andstæður kveiktar saman í eina heild. Svona landslag þarf listaverlcið að vera, og sá hefir ckki hálf not þess, sem ekki finnur heildarlíf þess, sér mynd- ina alla, hvernig brugðið er sanian ljósum og skuggum, ilm og litum. Málið á einstökum köflum, blær þess, er ekki nema lítið brot af öllu listaverkinu, það er aðeins smávægilegt hjá öllum blæbrigðunum, öllu litrófi sögunnar. Þess vegna er nauðsynlegt að skyggnast í bygging hennar og myndun. Er við höfum séð, hvernig kaflarnir rísa hver af öðrum, greinast sem andstæður, falla saman í eining, skapa sögunni vídd og hæð, mynda heild hennar, þá getum við fyrst dæmt um lista- gildi hennar, og þá fá hinir einstöku þættir nýtt gildi í sam- ræmi byggingarinnar. Með hverri bygging er ákveðin tilætl- un, með hverri sögu ákveðin hugmynd, sem hún er bygð af. Hugmyndin með Sjálfstæðu fólki fer ekki leynd. Höfund- urinn sjálfur dregur skýra niðurstöðu. Sagan fellur með vax-
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192
Side 193
Side 194
Side 195
Side 196
Side 197
Side 198
Side 199
Side 200
Side 201
Side 202
Side 203
Side 204
Side 205
Side 206
Side 207
Side 208
Side 209
Side 210
Side 211
Side 212
Side 213
Side 214
Side 215
Side 216

x

Iðunn : nýr flokkur

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Iðunn : nýr flokkur
https://timarit.is/publication/442

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.