Tímarit lögfræðinga - 01.10.1953, Blaðsíða 38

228
Skottulœlaiingar l íslenzkum lögum.
eyjar-Lassi á 16. öld. Ýmsir íslenzkir menn hlutu og bart-
skera- nafnið sakir lækninga-aðgerða sinna, enda hafa
víst sumir þeirra verið inir þörfustu menn. Enginn hefur
amazt við aðgerðum þeirra, hvorki löggjafinn né valds-
menn, enda hefur almenningur átt hjá þeim svo til eina
athvarfið, ef til iæknisaðgerða skyldi koma. Skottulækn-
inga-hugtakið í lagalegri merkingu þekkist víst ekki hér
á landi, fyrr en eftir stofnun landlæknisembættisins.
C. Erindisbréf landlælcnis 19. maí 1760.
Með konungsúrskurði 18. marz 1760 var landlæknis-
embætti stofnað á landi hér. Erindisbréf ins fyrsta land-
læknis, sem og tók til inna næstu eftirmanna hans, var
gefið út 19. maí 1760. Verður þá í orði kveðnu sú milda
breyting á löggjöf um lækningar, að „ingen om\öbere med
medikamenter, lcvaksalvere eller ukyndige efterdags maa
tillades at befatte sig med ind- eller udvorfes praksis, med-
mindre de af provinzial-physico (þ. e. landlækni) ere exa-
minerede og har dertil faaet hans tilladelse“. Ef nokkur
„ulcyndig og uexamineret“ aðili fengist við lækningar
(„befandt sig med kurer“), þá skyldi hann sæta refsingu
samkvæmt 30. gr. tilskipunar 4. des. 1672 um lækna og
lyfsala. Þessi tilskipun var þó ekki þinglesin hér eða skráð
í alþingisbók fyrr en árið 1773. Sjá Alþb. 1773 nr. 29.
Refsing var ákveðin 100 ríkisdala sekt.
Nú var hugtakið „slco,ttulæknir“ og „slcottulækningar“
komið í löggjöf landsins.
Það hefur sjálfsagt verið öllum þeim, sem hér þekktu
nokkuð til landshátta, fullkomlega ljóst, að allsherjarbann
við lækninga-aðgerðum allra þeirra, sem ekki hefðu tekið
próf og fengið lækningaleyfi, hlaut að koma mjög hart
niður á landsmönnum, ef því væri strangiega fylgt í verki
og framkvæmd. Það hefur og verið mönnum ljóst, að land-
læknir gat ekki komizt yfir að sinna nema litlum hluta
sjúkra landsmanna, og þá einkum þeim, sem heima áttu í
grennd við hann. Fyrir því var landlækni gert skylt að
kenna einum eða fleirum hæfum mönnum læknisfræði