Tímarit lögfræðinga - 01.10.1953, Blaðsíða 41

Tímarit lögfrœðinga.
231
tekur það mjög eindregið fram, hversu rík þörf almenn-
ingi sé víða á því að leita til ólærðra manna, því að 7
læknar, sem þá voru á landinu öllu, geti eigi með nokkru
móti, eins og landshættir séu hér, fullnægt þörfum al-
mennings. Bann við leitun til ólærðra manna sé því mjög
oft sama sem að meina mönnum alla læknishjálp.
í sama dómi er annar maður, sem leyfi hafði haft til
þess að fást við útvortis meinsemdir, sýknaður af kæru
um meðferð á innvortis sjúkdómi. Svo er að sjá, sem
kærði hafi þótt sýna fram á það, að útvortis meinið staf-
aði af innvortis sjúkleika og yrði ekki læknað, nema sá
sjúkleiki yrði fyrst upprættur.
Þegar í tilskipun 5. sept. 1794 er sú ástæða borin fyrir
fyrirmælum um refsingu fyrir skottulækningar, að margt
sé um fóllc, karla og konur, sem fáist við slíkar „lækning-
ar“, og sé auðtrúa almenningur ginntur til að þiggja að-
gerðir þeirra fyrir borgun, enda bíði margir heilsutjón
þar af. 1 Danmörku var læknum miklu betur skipað þá
en hér, og mátti bann við skottulækningum þar betur
standast en hér. Ríkisstjórn, sem sér fólkinu eklii fyrir
lærðum læknum, getur illa bannað ólærðum mönnum að
sinna sjúkum mönnum, sem engra lærðra lækna eiga kost,
enda hlýtur slíkt bann að verða að mestu dauður bókstaf-
ur. Kom sú hugsun glöggt fram í 32. og 31. gr. erindis-
bréfanna 15. febr. 1824, sem áður er vikið að.
Eftir miðja 19. öld hefjast svonefndar smáskammta-
lækningar (homöopatía), og gerast þá smámsaman all-
margir smáskammtalæknar hér á landi, þar á meðal nokkrir
merkisprestar. Þótti mörgum smáskammtalæknum vel tak-
ast lækning ýmissa sjúkdóma. En mjög höfðu inir lærðu
læknar horn í síðu smáskammtalækna, og var Jón land-
læknir Hjaltalín þar fremstur í flokki um sína landlæknis-
daga. En ekki sýnist reki hafa verið gerður að lögsókn
á hendur smáskammtalæknum fyrr en undir 1880. Að
minnsta kosti hafa slík mál ekki komið til landsyfirdóms
fyrr. En árin 1879—1881 eru fjórir smáskammtalæknar
dæmdir í sekt, 20 krónur, fyrir lækningaaðgerðir sínar