Tímarit lögfræðinga - 01.06.1961, Page 11

merkinu, sem það hefur í háskólalögunum. Oi'Sið þýðir
þar beinlínis sama sem lat. orðið universitas, sem allar
menntaðar þjóðir hafa tekið upp til að tákna hinar æðstu
menntastofnanir sínar.........
Markmið háskóla er fyrst og fremst þetta tvennt:
1) að leita sannleikans í hverri fræðigrein fvrir sig, og
2) að leiðbeina þeim, sem eru í sannleiksleit, livernig
þeir eigi að leita sannleikans i hverri grein fyrir sig.
Með öðrum orðum: háskólinn er vísindaleg rannsókn-
arstofnun og vísindaleg fræðslustofnun.
I þessu samhandi get ég ekki bundizt þess að drepa á
afstöðu háskólanna við landsstjórnina eða stjórnarvöld í
hverju landi fvrir sig. Revnslan hefur sýnt, að fullkom-
ið rannsóknarfrelsi og fullkomið kennslufrelsi er nauð-
synlegt skilyrði fyrir því, að starf háskóla geti blessazt.
...... Enn hafa flestir háskólar hið þriðja markmið,
og það er að veita mönnum þá undirhúningsmenntun,
sem þeim er nauðjmleg, til þess að þeir geti tekizt á hend-
ur ýms embætti eða sýslanir i þjóðfélaginu. Þetta starf
háskólanna er mjög nytsamlegt fyrir þjóðfélagið. Það
er ekki, eða þarf að minnsta kosti ekki að vera strang-
vísindalegt heldur lagar það sig eftir þörfum nemend-
anna.
Góðir háskólar eru gróðarstöðvar menntalifs hjá hverri
þjóð sem er, sannkallaðar uppeldisstöðvar þjóðarinnar
i bezta skilningi. Ot frá góðum háskólum ganga hollir
andlegir straumar til hinna ungu menntamanna og frá
þeim út í allar æðar þjóðarlíkamans. Þessir straumar
hafa vekjandi áhrif á þjóðernistilfinninguna, en haida
henni þó i réttum skorðum, svo að hún verður ekki að
þjóðdrambi eða þjóðernisremhingi. Sannmenntaður mað-
ur elskar þjóðerni sitt og tungu, en hann miklast ekki
af þjóðerni sínu, fyrirlítur ekki aðrar þjóðir né þykisl
upp vfir þær hafinn. Slíkt er heimskra aðal. Yfir höfuð
að tala, verður það andlega gagn, sem góðir háskólar
vinna þjóð sinni, seint tölum talið eða mælt í ílátum.
Tímarit lögfræðinga
0/