Tímarit lögfræðinga - 01.12.1990, Side 25

4. Forritun (Implementation Phase). Höfundur hugbúnaðar ritar forritið á
tilteknu frumforriti sem síðan er fært yfir á vélarmál með aðstoð sérstakra
forrita, þýðenda, (compilers) eða túlkenda (interpreters).7 8
Hversu vel hægt er að aðgreina einstök stig í hugbúnaðargerð ræðst af
aðstæðum, svo sem tegund og umfangi forrits og ennfremur af vinnubrögðum
hinna ýmsu höfunda. Slík skipting þjónar að hluta þeim tilgangi að skýra hvað
það er í hugbúnaðargerð sem leiðir til að höfundaréttarvernd stofnast. í
ákveðnum tilfellum er nauðsynlegt að hafa slíka skiptingu í huga. Þegar margir
höfundar eiga hlutdeild í hönnun hugbúnaðar getur þurft að leysa úr því hvort
framlag hvers um sig njóti höfundaréttarverndar og getur það þá oltið á því á
hvaða stigi verndin hafi stofnast.
3. LAGAGRUNDVÖLLUR - RÉTTARHEIMILDIR
Þegar farið var að huga að því hvaða lagareglum unnt væri að beita til að
vernda hugbúnað var hvergi að finna í lögum bein ákvæði sem tækju af skarið um
þetta efni. í grein þessari verður ekki tekin afstaða til þess hvaða tegund verndar
sé æskilegust fyrir hugbúnað. Erlendis hefur löggjafinn tekið höfundaréttar-
vernd fram yfir annars konar vernd. Alltaf heyrast þó raddir um að höfundarétt-
arvernd hæfi ekki hugbúnaði og ekki er ólíklegt að þær raddir verði frekar
háværari en hitt þegar fram í sækir.
3.1 Einkaleyfi
Núgildandi lög um einkaleyfi eru frá árinu 1923, nr. 12 og er þess því ekki að
vænta að þau hafi að geyma ákvæði um vernd hugbúnaðar.
Lögin, eins og einkaleyfislög annarra landa, banna öðrum en rétthafa hvers
kyns hagnýtingu hins verndaða í atvinnuskyni. Við fyrstu sýn virðist því slík
vernd ákjósanleg fyrir hugbúnað. Annað hefur þó orðið uppi á teningnum.
í evrópska einkaleyfissáttmálanum (European Patent Conventionjýer tekið
fram að ekki skuli veitt einkaleyfi fyrir hugbúnaði. Þessi afstaða hefur verið
staðfest í lögum fjölmargra ríkja, þ.á m. allra Norðurlandaríkjanna annarra en
íslands. í frumvarpi til nýrra laga um einkaleyfi sem lagt var fram á 112.
löggjafarþingi 1989- 1990 segir í 3. tl. 2. mgr. 1. gr. að nýjungar sem eingöngu
varði tölvuforrit teljist ekki til uppfinninga. Rökin sem hér búa að baki eru í
stuttu máli að hugbúnaður feli ekki f sér það tæknilega eðli sem áskilið er. Einnig
hefur verið talið að erfitt yrði að meta hvort skilyrði einkaleyfisréttarins um að
uppfinning sé ný séu fyrir hendi.
7. Um ferli hugbúnaðargerðar má vísa til Ilzhöfer. bls. 333 - 338 og Moritz, bls. 24 - 25.
8. Sáttmálinn var undirritaður í Múnchen 1973 og gekk ígildi 1978. Hann gerir kleift að öðlast með
einni umsókn einkaleyfi í öllum aðildarríkjum sáttmálans. ísland er ekki aðili að sáttmálanum.
151