Tímarit lögfræðinga - 01.12.1990, Blaðsíða 15

Lyfjatjónstryggingar
í Noregi, Finnlandi og Svíþjóð eru sérstakar vátryggingar, sem greiða bætur
fyrir alvarlegt líkamstjón af völdum hættulegra eiginleika lyfja. Á íslensku mætti
nefna þessar vátryggingar lyfjatjónstryggingar. Þær komust á með frjálsu
samkomulagi árið 1978 í Svíþjóð (lákemedelsförsákringen)'’ og árið 1984 í
Finnlandi (allmánna lákemedelsskadeförsákringen)6 7 8 og eru hliðstæðar sjúk-
lingatryggingum þeim, sem áður er getið. Kostnað af lyfjatjónstryggingunni
bera framleiðendur og innflytjendur lyfja með iðgjöldum, sem þeir greiða
vátryggingafélögum, er annast vátrygginguna. Norska lyfjatjónstryggingin er
lögboðin."
Sjúklingatryggingar greiða almennt ekki tjón af völdum lyfja, sjá nánar kafla
3.3 hér á eftir. Ef sjúklingatryggingar eru starfræktar í landi, án þess að þar séu
jafnframt lyfjatjónstryggingar, er hætta á að ýmsir tjónþolar geti orðið fyrir
erfiðleikum, ef ekki tekst að sanna, hvort tjón verður rakið til lyfs eða sjálfrar
læknismeðferðarinnar.
Sjúklingatryggingar og lyfjatjónstryggingar eru liður í þeirri þróun, sem orðið
hefur á Norðurlöndum utan Islands, að slysatryggingar og önnur hliðstæð
bótaúrræði hafa á síðustu árum tekið í allríkum mæli við því hhitverki hins
hefðbundna skaðabótaréttar að sjá mönnum fyrir bótum vegna líkamstjóns.
3. SJÚKLINGATRYGGING LAGA UM ALMANNATRYGGINGAR
3.1 Aðdragandi
í lögum nr. 74/1989 um breytingu á lögum nr. 67/1971 um almannatryggingar
(skammst. ATL) eru reglur um nýtt bótaúrræði vegna tjóns, sem sjúklingar
verða fyrir sökum læknisaðgerða eða mistaka. Trygging þessi verður hér á eftir
nefnd sjúklingatrygging að finnskri og sænskri fyrirmynd. Hinar nýju reglur eru í
IV. kafla ATL, en hann fjallar um slysatryggingu. Fyrir lagabreytingu þessa tók
slysatrygging almannatrygginga til slysa við vinnu, iðnnám, björgunarstörf,
stjórn aflvéla og ökutækja, svo og til slysa við hvers konar íþróttaæfingar,
íþróttasýningar og íþróttakeppni.
í greinargerð, er fylgdi frumvarpi því, sem varð að lögum nr. 74/1989, segir
m.a. svo: „Alkunna er að einstaklingar geta orðið fyrir heilsutjóni af aðgerðum
lækna, ýmist vegna bótaskyldra mistaka eða vegna þess að aðgerð hefur ekki
heppnast nógu vel þótt eigi sé um að ræða bótaskylt atvik, eða vegna mistaka
heilbrigðisstétta. Slík tjón hafa einstaklingar yfirleitt orðið að bera sjálfir óbætt
hingað til.“
6. Sjá Oldertz. bls. 226 o. áfr.
7. Sjá Rchn, bls. 515 o. áfr.
8. Sjá „Lov om produktansvar 23. desember 1988 nr. 104."
141