Tímarit lögfræðinga - 01.12.1990, Blaðsíða 33

Hagkvæmni í vinnslu hugbúnaðar veltur að miklu leyti á því hvernig vandamál
er greint niður í þætti og þeim raðað upp. Sköpun getur því einnig komið fram á
stigi kerfishönnunar og teikningar, t.d. flæðirit og texti, sem lýsa þessari vinnu,
geta notið verndar. í inngangi að frumvarpi að tilskipun Evrópubandalagsins
um vernd tölvuforrita er gert ráð fyrir að til að kerfislýsingar geti notið verndar
sem hluti forrits verði að vera unnt að skapa forrit eftir lýsingunum. Þó ekki sé
unnt að skapa forrit eftir lýsingum er þar gert ráð fyrir að lýsingar geti notið
verndar sem annars konar verki"
Val upplýsinga, hvar í ferlinu setja á inn upplýsingar og hvernig á að tengja
þær við aðrar upplýsingar, felur í sér ákvarðanir sem geta verið grundvöllur að
sjálfstæðri sköpun.
Þegar að því kemur að finna algoritma fyrir hina einstöku þætti er meiri vafi á
ferðum. Aðstaðan getur verið sú að algoritmar fyrir tiltekna þætti séu almennt
þekktir og notaðir fyrir slíka þætti. í því tilfelli þarf viðkomandi hönnuður ekki
að leggja til neina sköpun. Finni hönnuður hins vegar nýjan algoritma sem
framkvæmir tiltekið verk eða þætti í forriti hefur hann þar með innt af hendi
andlega sköpuni' Sköpun varðandi val algoritma getur falist í að þekktum og
nærliggjandi algoritmum er beitt á óvenjulega heildarlausn. Það frumlega við
notkun algoritma getur einnig falist í að gera hann í fyrsta skipti nothæfan fyrir
tölvuvinnslui2 I kafla 6 verður fjallað um það hvort einstakir algoritmar eða
forritshlutar njóta verndar gegn því að vera notaðir í öðrum verkum.
Við að umskrifa algoritma yfir á forritunarmál ræðst rúm fyrir sjálfstæða
sköpun af þeim lýsingum sem hönnuðurfóreftir. Hafi lýsingart.d. verið ritaðar í
formi stoðmáls er umritun yfir á frumforrit ekki fólgin í öðru en handavinnu. Við
þá vinnu má notast við svokallaða forritasmiði (program generators) sem þýða
lýsingarnar sjálfkrafa yfir á frumforrit. Bent hefur verið á að æskilegt sé að texti
forrits sé læsilegur þannig að af honum megi auðveldlega ráða þær aðgerðir sem
forrit á að framkvæma. Að taka tillit til þessa ásamt því að leggja áherslu á að
nefna tegundir upplýsinga réttum nöfnum geti falið í sér sjálfstæða sköpunf'
Hið fullbúna forrit nýtur verndar að því tilskildu að sköpun hafi komið fram á
einhverju stigi hugbúnaðargerðarinnar. Hafi sköpun aðeins komið fram við
kröfugreiningu eða kerfishönnun yrði litið á forritunina sem eintakagerð.
Við þýðingu forrits yfir á vélarmál er ekki um neina sköpun að ræða þar sem,
eins og áður segir, sú meðhöndlun fer fram með til þess gerðum forritum,
þýðendum.
40. Official Journal of the European Communities, bls. 5.
41. Ilzhöfer, bls. 339.
42. Wittmer, bls. 123.
43. Ilzhöfer, bls. 339. Um ítarlega umfjöllun á möguleikum til sjálfstæðs vals við hönnun
hugbúnaðar, sjá Wittmer, bls. 106 og áfr.
159