Tímarit lögfræðinga - 01.11.1996, Page 34

varðandi afsláttarheimildina, hvort seljandi vissi eða mátti vita um gallann, án
þess þó að gera kaupanda kunnugt um hann.68 Er þá talið, að heimild kaupanda
til þess að krefjast afsláttar sé rýmri, ef seljandi hefur vanrækt upplýsinga-
skyldu sína.
Sjá um hið síðastnefnda til athugunar H 1985 1284 (Fremri-Nýpur). Jörð var
seld árið 1981 og ræktað land hennar þá sagt 70 hektarar, en reyndist við
ntælingu eftir kaup 52 hektarar. Seljandinn hafði átti jörðina frá 1963-1981 og
þann tíma aukið ræktanlegt land hennar úr 9 hekturum í 52 hektara, honum
„... átti því að vera ljóst, að upplýsingar í kaupsamningi aðilja um stærð ræktaðs
lands jarðarinnar voru ekki réttar ...“. Var kaupandi af þeim sökum talinn eiga
rétt til skaðabóta vegna þess, að svo miklu skeikaði um túnstærðina.
Héraðsdómur lagði til grundvallar, að ósannað væri, að seljandinn hefði beitt
svikum, þar sem hann hefði ekki vitað betur en túnstærðin væri 70 hektarar.
Hins vegar yrði að telja þetta verulega vanrækslu hjá seljanda eða gáleysi um
atburði, sem honum hafi borið að vita um við söluna. Yrði því að leggja til
grundvallar, að kaupandi ætti rétt á afslætti en ekki skaðabótum.
I H 1993 839 (Safamýri) segir, að upplýst sé í málinu, að seljandinn hafi við
söluna vitað, að húsið var hlaðið, og að hann hafi ekki skýrt frá því við söluna.
Einnig þótti upplýst, að fasteignasali sá, sem annaðist söluna fyrir seljanda og
kom því fram sem umboðsmaður seljanda, hafi fullyrt aðspurður, að húsið væri
steinsteypt. Þá segir í dóminum: „Hin selda eign hafði því ekki þá eiginleika,
sem við kaupin var af hálfu stefnda talað um, að hún hefði... á stefnandi því rétt
á afslætti, sem nerni þeirri hlutfallslegu verðrýrnun, sem gallinn nernur og
matsmenn hafa metið 5%“.
I H 1995 1136 (Bólstaðarhlíð) segir varðandi leka í gluggum, að seljendur
hafi ekki sannað, að kaupendum hafi verið gerð grein fyrir lekanum, áður en
kaupsamningur komst á, þótt ekki sé sýnt fram á, að seljendur hafi leynt
gallanum sviksamlega eða skilyrði standi á annan hátt til að dæma kaupanda
skaðabætur. „Verður henni því ákveðinn afsláttur úr hendi áfrýjenda af þessum
sökum“.
í H 1996, 15. febrúar (Hverfisgata 63 Hf.) í málinu nr. 223/1995 hagaði
þannig til, að af teikningum selds húss mátti ráða, að grunnflötur þess væri
allnokkru minni en hermt var í söluyfirliti. Þótt kaupendur hafi átt kost á að
komast að raun um þetta með öllu nánari athugun, þótti verða til þess að líta, að
vegna ákvæða 2. tl. 1. mgr. 10. gr„ sbr. 11. gr. laga nr. 34/1986 urn fasteigna-
og skipasölu, hafi kaupendur mátt treysta réttmæti upplýsinga um grunnflöt
hússins í söluyfirliti, enda virðist ekkert hafa gefið þeim tilefni til annars við
venjulega skoðun eignarinnar. Yrði kaupendum því ekki metið í óhag, að þau
hefðu gengið út frá því við gerð kaupsamnings, að grunnflötur hússins væri 177
fermetrar eins og greindi í söluyfirliti. Seljendur voru hins vegar sýknaðir af
afsláttarkröfu kaupenda af öðrum ástæðum, sbr. nánar kafla 9.
68 Sjá t.d. Anders Vinding Kruse: Ejendomsk0b, bls. 133.
184