Tímarit lögfræðinga - 01.11.1996, Qupperneq 78

þess ekki ex officio, hvort lögmaður eða fulltrúi hans hafi heimild til að koma
fram fyrir hönd aðila. Ekki nægir gagnaðila að færa líkur að umboðsskorti
lögmanns eða fulltrúa hans, heldur verður hann samkvæmt 1. mgr. 4. gr. að
sanna umboðsskortinn. Af H 1948 66, sem fyrr var nefndur, má ráða, að miklar
kröfur séu gerðar til sönnunar um umboðsskort í slrkum tilvikum. í málinu lá
fyrir yfirlýsing umbjóðanda lögmannsins þess efnis, að hann hefði ekki veitt
honum umboð til að höfða málið. Þrátt fyrir það var talið í dómi Hæstaréttar, að
ekki væri fullsannað, að lögmaðurinn hefði ekki haft umboð til að höfða málið,
þar sem hann hefði „ekki átt þess kost að koma fram athugasemdum af sinni
hálfu“. Takist sönnun um umboðsskort lögmanns, yrði væntanlega litið svo á,
að ekki hafi verið mætt af hálfu viðkomandi aðila.102
Um aðra málflutningsumboðsmenn en lögmenn gildir hins vegar sú regla, að
þeim ber að sanna umboð sitt, ef það er vefengt, sbr. upphafsorð 20. gr. MFL.
Akvæðið ber þó með sér, að þeir þurfa ekki að sanna umboð sitt, nema því
aðeins að því sé mótmælt. Þannig mætti segja, að sama regla gildi hér og
varðandi lögmenn í 1. mgr. 4. gr., að fyrirfram sé gert ráð fyrir því, að mál-
flutningsumboðsmaður hafi umboð til að koma fram fyrir hönd aðila. Munurinn
felist hins vegar í því hvorum aðila beri að sanna, að umboðið sé eða sé ekki til
staðar. Ef lögmaður eða fulltrúi hans á í hlut, beri gagnaðila að sanna umboðs-
skortinn, en um aðra málflutningsumboðsmenn gildi sú regla, að þeim beri
sjálfum að sanna, að þeir hafi umboð, ef það er dregið í efa. Þó hefur því verið
haldið fram, að verði útivist af hálfu gagnaðila við þingfestingu máls, beri
dómara að gæta þess ex officio, hvort málflutningsumboðsmaður, sem ekki er
lögmaður, hafi nægilegt umboð.103 Þeirri kenningu verður þó ekki fundin stoð
í dómsúrlausnum né öðrum íslenskum heimildum og má líklega ætla að 20. gr.
MFL beri að beita eftir orðum sínum, jafnvel þótt útivist verði af hálfu
gagnaðila við þingfestingu máls. Þess má geta, að samkvæmt 1. mgr. 265. gr.
dönsku réttarfarslaganna gætir dómari að því ex officio, hvort málflutnings-
umboðsmaður, sem ekki er lögmaður, hafi umboð til þess að koma fram sem
slíkur.104
Akvæði 20. gr. MFL byggir vitanlega á því, að viðkomandi umboðsmanni sé
heimilt samkvæmt MFL að koma fram sem slíkur, en að því hugar dómari
sjálfkrafa. í H 1932 736, sem fyrr var nefndur, hafði starfsmaður stefnda, sem
einnig var sonur eins og bróðir tveggja stjómenda hins stefnda félags, mætt í
Hæstarétti og beðið um frest. Þar sem fyrirsvarsmönnum stefnda var ekki
heimilt að láta skyldmenni sín mæta fyrir félagið í Hæstarétti, var litið svo á, að
stefndi hefði hvorki mætt né látið mæta í málinu. Hér má einnig vísa til
áðurnefnds H 1980 1232.
MFL tiltaka ekki með hvaða hætti umrædd sönnun skuli fara fram. Ætla
102 Einar Arnórsson: Dómstólar og réttarfar, bls. 230.
103 Einar Arnórsson: Dómstólar og réttarfar, bls. 227.
104 Gomard: Civilprocessen. bls. 249.
228