Árbók Háskóla Íslands - 31.12.2000, Side 105

Starfsemi
Meðal verkefna Rannsóknasetursins eru umhverfis- og vistfræðirannsóknir á
hverum. Er þar m.a. tagt til grundvallar það brautryðjendastarf sem þegar hefur
verið unnið á vegum Háskóla íslands og Rannsóknastofnunarinnar að Neðri-Ási
og sú þekking á hveralíffræði sem fyrirtækið Prokaria ehf. býryfir.
Setrið tekur að sér verkefni við mat á áhrifum framkvæmda á tífríki hvera á
hverasvæðum sem fyrirhugað er að virkja. Það hefur tokið tveimur slíkum úttekt-
um á árinu 2000. við Trölladyngju á Reykjanesi og í Grensdat í Ölfusi.
Hafin er gerð flokkunar- og skráningarkerfis fyrir upptýsingar um hetstu lífríkis-
og vistfræðiþætti hvera á landinu en slíkt kerfi hefur ekki verið þróað áður fyrir
lífríki hvera. Söfnun og skráning vistfræðilegra upptýsinga um hveri og vistfræði-
leg ftokkun þeirra mun auðvelda mjög vinnu Rannsóknasetursins við mat á um-
hverfisáhrifum jarðhitavirkjana auk þess sem hún er mikilvægur grunnur fyrir
atlar frekari rannsóknir á samspili umhverfisþátta og tífríkis í hverunum.
Stefnt er að því að setrið hafi yfir að ráða öllum venjulegum grunnbúnaði rann-
sóknarstofu og á bókasafninu verði m.a. að finna atlar helstu heimildir um nátt-
úrufræði svæðisins og um varmatindir. Þannig er vonast til að setrið geti skapað
góða aðstöðu fyrir náms-. vísinda- og fræðimenn sem stunda vilja rannsóknir
eða fræðimennsku sem tengist varmalindum eða náttúrufari nálægra svæða.
Rannsóknasetrið hyggst einnig bæta aðstöðu sína til vistfræðitegra rannsókna á
ám og stöðuvötnum. Meðal verkefna. sem það tekur að sér. er flokkun stöðu- og
faltvatna skv. reglugerð nr. 796/1999 um varnir gegn mengun vatns. Leitað hefur
verið til heilbrigðisnefnda og þeim boðið samstarf um stíka flokkun á svæði
þeirra en nefndirnar eru ábyrgar fyrir framkvæmd ákvæðanna um flokkunina.
Þegar er hafið samstarf við Heitbrigðiseftirlit Kjósarsvæðis um flokkun vatna
næstu þrjú ár.
Stofnaðilar Rannsóknasetursins geta samkvæmt starfssamningi sett á fót sjálf-
stæðar deildir innan setursins. Tvær deitdir hafa formlega tekið tit starfa á setr-
inu. háskótadeild og deitd Prokaria ehf. Deildarstjóri Háskóladeildar er Tryggvi
Þórðarson. framkvæmdastjóri og deildarstjóri deitdar Prokaria ehf. er Arnþór
Ævarsson sameindalíffræðingur.
Starfsemi háskóladeildarinnarverðurá næstunni einkum á sviði mats á um-
hverfisáhrifum. vatnaftokkunar og þátttöku í þróun og gerð hveragagnagrunns.
Prokaria ehf. er framsækið líftæknifyrirtæki sem beitir háþróaðri líf- og tölvu-
tækni til að uppgötva og nýta erfðaefni í náttúrunni. Starfsemi deitdar Prokaria
innan setursins mun felast í ýmiss konar rannsóknum á hveraörverum og vist-
kerfum hvera en þó einkum þróun og gerð hveragagnagrunnsins.
Rannsóknarmiðstöð
í jarðskjálftaverkfræð
Almennt
Rannsóknarmiðstöð Háskóla íslands í jarðskjátftaverkfræði var komið á fót árið
2000 samkvæmt samningi milli Háskóta íslands. Sveitarfélagsins Árborgar,
menntamálaráðuneytisins. dómsmálaráðuneytisins og Almannavarna ríkisins.
Stofnun miðstöðvarinnar er í samræmi við stefnu Háskólans um eflingu rann-
sóknar- og fræðastarfsemi á landsbyggðinni. Á vegum miðstöðvarinnar eru
stundaðar fjölfaglegar rannsóknir og er megináhersta lögð á rannsóknir sem
tengjast áhrifum jarðskjálfta. Miðstöðin er til húsa að Austurvegi 2a á Setfossi og
starfa þar nú um tíu manns. Starfsemin skiptist í þrjá meginþætti: undirstöðu-
rannsóknir. þjónusturannsóknir og þjálfun nemenda við rannsóknarstörf. í mið-
stöðinni er boðið upp á fundaraðstöðu auk þess sem aðstaða er fyrir smærri ráð-
stefnur.
Aðdragandi
Á vegum Verkfræðistofnunar Háskóla íslands hefur verið byggð upp umfangs-