Árbók Háskóla Íslands - 31.12.2000, Qupperneq 133

• Áhættuþáttagreining í veiðiskipum er verkefni sem lýtur að slysavörnum sjó-
manna. í samvinnu við reynda sjómenn var unnin áhættugreining í helstu
gerðum fiskiskipa. togskipum. nótaskipum. netaskipum og línuskipum.
Áhættugreining er mjög víða notuð í fiskvinnslu bæði á sjó og tandi og er sjó-
mönnum því ekki framandi. Nýnæmi verkefnisins er hins vegar að beita
áhættugreiningu til að auka öryggi sjómanna. Verkefnið var stutt af Rannís og
unnið í samvinnu við Slysavarnafélagið Landsbjörg og var meistaraprófsverk-
efni Ingimundar Valgeirssonar í verkfræði. sem hann varði í árslok 1999. en
vinnu við rannsóknirnar var fram hatdið árið 2000 og þær m.a. kynntar á al-
þjóðtegri ráðstefnu um öryggi og fiskveiðar. IFISH. sem hatdin var í Woods
Hole í október 2000.
• Öryggisþjálfun og menntun sjómanna á Norðurlöndum er borin saman og
samhæfð í norrænu samstarfsverkefni sem unnið er af stjórnendum öryggis-
fræðslu á Norðurlöndum. Samanburður hefur verið gerður á opinberum kröf-
um um stíka þjálfun á Norðurlöndum og einnig á fyrirkomulagi. lengd,
kennsluefni og námskröfum á öryggisnámskeiðum. Markmiðið er að samhæfa
kröfurnar og samnýta kennsluefni og kennara milli landa. Sjávarútvegsstofnun
stýrir verkefninu. sem er stutt af Norrænu ráðherranefndinni. Verkefnið var
einnig kynnt á IFISH ráðstefnunni í Woods Hole í október 2000.
• Þróun Djúpfars sem er lítill sjálfvirkur kafbátur. sem nota má við hafrannsókn-
ir, eftirlit með mannvirkjum í vatni. kortlagningu landslags eða lífríkis. neyðar-
leit o.ft. Hjalti Harðarson verkfræðingur er frumkvöðull verkefnisins en hann
og Sjávarútvegsstofnun hafa stofnað fyrirtækið Hafmynd hf um þróun Djúp-
farsins. Fjórir meistaranemar í verkfræði unnu að gerð hugbúnaðar fyrir Djúp-
farið á árinu. Rannís styður verkefnið.
• Fiskveiðar á hafi úti er viðamikið fjötþjóðlegt samstarfsverkefni hagfræðinga,
stærðfræðinga og líffræðinga sem miðar að því að greina þau vandamál sem
upp koma við nýtingu fiskistofna sem halda sig utan fiskveiðilögsagna, ganga
út fyrir eða á milti þeirra. komast að því hvernig slíkir stofnar verða nýttir á
sem hagkvæmastan hátt og kanna forsendur þess að þjóðríki nái samningum
um slíkt.
• Endurnýting vatns og varma í fiskeldi er verkefni sem miðar að því að teysa
tæknileg og líffræðileg vandamál sem eru því samfara að rækta htýsjávarfiska
í gríðarstórum eldiskerjum á landi. Jarðvarmi er notaður til að hita sjó sem
síðan er endurnýttur með hjálp sérstaks hreinsibúnaðar. Ýmis straumfræðileg
og líffræðileg vandamál eru því samfara að ala fisk í mjög stórum kerjum. auk
þess sem útbúa þarf nákvæmt og öflugt vöktunarkerfi. Sjávarútvegsstofnun
stýrir verkefninu sem unnið er í samvinnu við Máka hf. Origo hf á Sauðárkróki
og Landbúnaðarháskótann að Hótum. en Rannís styrkir verkefnið.
Sjávarútvegsstofnun tók þátt í skiputagningu og framkvæmd tveggja vikna sum-
arskóta sem haldið var í Kristineberg hafrannsóknastöðinni við Gultmarsfjörð í
Svíþjóð í júní. Þar er frábær aðstaða til rannsókna á lífríki sjávar. kennslu og dval-
ar. Um er að ræða norrænt samstarf stutt af Norfa.
Botndýrá íslandsmiðum (BIOICE) erviðamikið fjötþjóðtegt verkefni sem Sjávarút-
vegsstofnun á aðitd að. Markmið þess er að kortteggja botndýralíf í íslensku lög-
sögunni og koma upp varanlegum gagnagrunni með titheyrandi safni sýna. Marg-
ar stofnanir koma að verkefninu en höfuðstöðvar þess eru í Sandgerði. Rann-
sóknastöðin í Sandgerði er fyrst íslenskra vísindastofnana til að hljóta nafnbótina
„einstæð vísindaaðstaða" (Large Scale Facility) á vegum Evrópusambandsins og
fengu um fimmtíu vísindamenn frá Evrópu ferðastyrki í tengslum við þessa nafn-
bót.
Sjávarútvegsstofnun hefur frá stofnun átt aðild að vinnuhópi á vegum Norrænu
ráðherranefndarinnar. Nordisk Arbeidsgruppe for Fiskeriforskning (NAF). Hlut-
verk hópsins erað leggja drög að stefnu ráðherranefndarinnar varðandi samstarf
Norðurtanda og nágranna þeirra um hvers kyns sjávarútvegsrannsóknir. Hópur-
inn fundar að jafnaði tvisvar á ári.
Útgáfa
• Guðmundur Jónasson: Ftutningaferti saltfisks hjá SÍF-Ísland (lokuð til 2005).
• Elías Björnsson: Nýting þorshausa um borð í frystiskipum (lokuð til 2005).
129