Búnaðarrit - 01.01.1923, Blaðsíða 66
fiO
BtlNAÐARRIT
Á þeim árum hafa margar sveitir íslands verið ólíkt
búsældarlegri en sveitir þær, sem frá var horflð í Noregi,
og er því eigi að undra, þótt þeim, sem hingað komu,
hafl búnast vel, meðan þeir voru að notfæra sjer blóma
hins nýja lands.
En landnáminu var þannig hagað, að j&rfinotkunin
gæti notið sín sem best; enda kunnu Norðmenn ekki
annað búskaparlag heiman að. Þeir reistu hjer bú, mátu-
lega strjált til þess að geta komist yflr sem mest af
því, sem náttúran lætur mönnunum í tje, þeim að fyrir-
hafnarlitlu.
Landgæðin eyðast. — Þar sem þjettast var setið,
samanborið við landgæði, eða þar sem auðsuppsprettur
landsins tæmdust mest og örast, þar hafa jarðir um
margar undanfarnar aldir lagst í eyði smátt og smátt.
Kröfurnar til lífsþægindanna hafa og aukist gífurlega
frá því á öndverðri 19. öldinni, en það hefir hlot.ið að
verka í sömu átt, að til jarinotkunar heflr þurft stærra
svæði fyrir hverja jörð, ef ræktunin heflr ekki getað orð-
ið nægileg, samanborið við kröfuaukana, eða þá að bændur
hafa mátt til með að ganga enn þá harðara eftir þeim
jarðargróða, er náttúran hefir framleitt þeim að fyrir-
hafnarlausu, og þannig stuðlað að því, að afturförin
heflr orðið örari en áður. — Verður þetta, hvort fyrir
sig, athugað síðar.
Vaxandi kröfur til lífsþæginda geta komið sem bylgjur
yfir þjóðina. Á öldinni sem leið, skolaði sú bylgja þeim
til Ameríku, sem eigi gátu fest hjer yndi, eða aflað sjer
viðunanlegs viðurværis.
En þegar manndáð og hugsun um þjóðarhaginn fór
að ranka meira við sjer, og laga átti svo fyrir sjer, að
viðunanlegt yiði þeim, sem eftir voru í sveitunum, komu
margskonar agnúar í Ijós, sem misjafnlega heflr tekist
að ráða bót á enn í dag.
Þá er það fyrst, sem áður er á minst, að bygðinni í