Búnaðarrit - 01.01.1923, Blaðsíða 68
52
BÚNAÐARRIT
vaxandi kröfumar — og sá vöxtur verður ekki stöðv-
aöur af einstökum nægjusamari mönnum.
Jarðakanp fyrir jarðrækt. — Jarðirnar sem erflö-
astar eru, afskektu jarðirnar, og þær sem hafa rýrar
slægjur, leggjast í eyði; og um leið er það all-títt, að
hinir efnameiri bændur, og þeir sem eiga meira undir
sjer, Jeggja fleiri jarðir undir sig til notkunar, í stað þess
að rækta heimajörðina, og gera þannig nokkrum þeim
minni máttar ómögulegan sveitabúskap.
Þegar meiri háttar brögð eru að slíku, gera þeir
bændur þjóðfjelaginu stórtjón með þessu, og sjálfum sjer
minkun. Þeir keppast við að notfæra sjer það, sem
eftir er, og vinna þannig að því, að örfa afturförina, í
stað þess að nota efni sín sem mest til jarðabóta.
Undantekningar frá þessu eru þó vitanlega margar. En
aðal-stefnan er þessi: Landið rýist æ meir og meir, og
sveitirnar tæmast — fólkið fer „á mölina" — „í sjóinn".
Síðustu árin heflr afkoma þjóðfjelagsins verið sæmilegri
en áður fyr, því „togararnir" hafa orðið önnur Ameríka
fyrir þá, sem lagt hafa á flótta úr sveitunum.
Nú má ekki skilja þetta svo, að þessi „þrengsli" í
sveitunum og við búskapinn, þekkist að eins hjer, sem
þjóðlegt og rammíslenskt. Það sama heflr komið meira
og minna upp á teninginn hjá nágrannaþjóðunum á
undanförnum öldum.
Allar þjóðir hafa fyrst lifað á ránbúskap, og tæmt
af þeim forða, er náttúran í fyrstu fól í skauti sínu.
Alstaðar hafa kröfumar vaxið til lífsþæginda, og fólk
þar af leiðandi leitað til borganna, þegar á móti heflr
blásið við búskapinn. En óvíða hafa kringumstæðurnar
veríð þannig, að nauðsynin hafi verið jafn knýjandi til
bráðra aðgerða, sem hjer á landi.
Eyðibýlin. — Svo heflr talist til, að á 18. öldinni
hafi eyðibýlin verið orðin á 4. þúsund. Sumpart er það