Uppeldi og menntun - 01.07.2005, Page 18

Margir fleiri íslenskir kennarar tóku a› flreifa sig áfram me› kennsluhætti í anda opins
skóla og opinnar skólastofu, einkum er lei› á áttunda áratuginn. Má flar nefna kennara
vi› Grundaskóla á Akranesi, Snælandsskóla í Kópavogi, Barnaskólann á Kópaskeri og
Æfinga- og tilraunaskóla Kennaraháskólans (Ingvar Sigurgeirsson, 1983; Jóhanna Einars-
dóttir, Jón Gu›mundsson og Gu›rún Jónsdóttir, 1982). Þá var› Vesturbæjarskólinn í
Reykjavík mjög kunnur af öflugu skólastarfi í anda opna skólans, en starfsfólk skólans
lag›i fló alltaf áherslu á a› kenna starfshættina vi› sveigjanlega kennsluhætti en ekki
opinn skóla (Kristín Andrésdóttir, 2005, munnleg heimild, 4. mars). Í sumum skólum
voru flessir kennsluhættir bundnir vi› tiltekin stig, e›a jafnvel kennara. Miki› or› fór t.d.
af kennslu Elínar G. Ólafsdóttur og samstarfsmanna hennar í Langholtsskóla í Reykjavík,
en hún kenndi bæ›i ungum börnum og unglingum. Elín hefur nýlega skrifa› bók um
flessa reynslu sína sem hún nefnir Nemandinn í nærmynd: Skapandi starf í fjölbreyttu
umhverfi (Elín G. Ólafsdóttir, 2004). Í bók sinni lýsir Elín fleim kennsluháttum sem hún
lag›i áherslu á og nefnir m.a. einstaklingsáætlanir, a› nemendur voru haf›ir me› í rá›um
um nám sitt, námshópar voru blanda›ir, verkefni voru misflung, skapandi verkefni og
listmenntir skipu›u stóran sess, kennarar unnu saman a› undirbúningi og kennslu,
námsumhverfi var fjölbreytt, nemendur unnu á verkstæ›um, námsgreinar voru sam-
flættar og flemanám í öndvegi. Í samhengi vi› fla› efni sem hér er til sko›unar er áhuga-
vert a› bók Elínar er skrifu› a› undirlagi og í samvinnu vi› Ger›i G. Óskarsdóttur
fræ›slustjóra í Reykjavík (Elín G. Ólafsdóttir, 2004, bls. 8).
Talsmenn opna skólans á Íslandi á flessum árum sóttu rök sín gjarnan til hins almenna
hluta a›alnámskrár grunnskóla sem út kom 1976 og bygg› var á grunnskólalögunum frá
1974. Hinn rau›i flrá›ur námskrárinnar var a› meginhlutverk skólans væri „a› stu›la a›
alhli›a flroska, heilbrig›i og menntun hvers og eins …“ (bls. 7). Í flessari námskrá mátti
t.d. lesa a› „leit nemenda sjálfra a› svörum og eigin uppgötvanir“ væri „vænleg lei› til
árangurs“ (bls. 10) og a› nemendur gætu á sama tíma veri› a› glíma vi› ólík vi›fangsefni
(bls. 36–40). Mælt var me› hópvinnu, fjölbreytni í vinnubrög›um, umræ›um, vettvangs-
námi, áflreifanlegum vi›fangsefnum og samflættum vi›fangsefnum (bls. 19–22). Í flessari
námskrá voru hin umdeildu tíu bo›or› sem svo voru köllu› og sýnist ástæ›a til a› rifja
flau upp hér og hvetja lesandann til a› bera flau saman vi› áherslur fleirra sem nú halda
fram einstaklingsmi›u›u námi:
1. Þa› á ekki a› skipta nemendum í bekkjardeildir eftir námsgetu e›a námsárangri.
2. Reyna ætti, innan ákve›inna marka, a› hafa nemendur á mismunandi aldursstig-
um saman í hópum.
3. Kennarar eiga a› vinna saman a› skipulagningu og einnig a› framkvæmd náms-
starfs misstórra og mismunandi hópa.
4. Kennarar me› sem fjölbreytilegasta hæfileika eiga a› vinna saman í starfshópum.
5. Stær› hópa nemenda og kennara á a› vera mismunandi og rá›ast af verkefnum
og a›stæ›um hverju sinni.
6. Þa› á a› skipuleggja skólastarfi› flannig a› fla› sé ekki alltaf búta› ni›ur í fyrir-
fram ákve›nar einingar, heldur geti líka áhugi og vinnugle›i nemenda og kennara
rá›i› flví, hve kennslustundir eru langar.
U M E I N S T A K L I N G S M I Ð A Ð N Á M
18
uppeldi_14arg_2hefti_9 copy 12/13/05 9:49 AM Page 18