Uppeldi og menntun - 01.07.2005, Blaðsíða 36

hugtaka, frá Bretum koma hugtökin within class ability grouping og mixed ability grouping
sem hafa mismunandi áherslu og vísa til ýmissa möguleika í hópaskipan. Bandarísku
hugtökin differentiated instruction og differentiated classroom vísa til kennslua›fer›a og
danska hugtaki› undervisningsdifferentiering sömulei›is. Hérlendis hefur veri› tala› um
námsa›lögun um nokkurt skei›, m.a. í verkefninu Aukin gæ›i náms (Rúnar Sigflórsson,
Börkur Hansen, Jón Baldvin Hannesson, Ólafur H. Jóhannsson, Rósa Eggertsdóttir og
Mel West, 1999) og átt vi› a› me› námsa›lögun geti kennarar komi› til móts vi› ólíkar
flarfir í nemendahópi. Einnig hefur veri› tala› um óformlega námsa›greiningu (Jón
Hör›dal Jónasson og Sigrí›ur Sigur›ardóttir, 1996) og vísa› í flessa átt. Óformleg náms-
a›greining er misvísandi hugtak flar sem námsa›greining me› flessum hætti er ekkert
sí›ur undirbúin, sýnileg og markviss en sú sem vísar til skipulags. Þá er einfaldara og
skýrara a› nota or›i› einstaklingsmi›un í flessu sambandi, me› beinni skírskotun til
skólastefnunnar.
Einstaklingsmi›u› kennsla felur í sér a› „námskráin er sni›in a› einstaklingsflörfum“
nemenda samhli›a flví a› kennari gerir sínar kennsluáætlanir fyrir bekki e›a hópa
(Ferguson, Hafdís Gu›jónsdóttir, Droege, Meyer, Lester, og Ralph, 1999, bls. 4). Til flessa
henta sumar kennslua›fer›ir sérlega vel og samvinnunám og flemaverkefni eru gó› dæmi
flar um. Þá eru nemendahópar mynda›ir um tiltekin verkefni í ákve›inn tíma, innan e›a
milli bekkja, og liti› til mismunar í getu e›a námshæfileikum, áhuga e›a flörfum, vi›
skipan nemenda í hópana. Hér ver›ur fló a› minna á a› hópvinna felur ekki sjálfkrafa í
sér einstaklingsmi›un. Ef skipan í hópa er ómarkviss e›a nemendur í hverjum hópi gera
miki› til fla› sama – vinna bara hli› vi› hli› í smærri hópum – er ekki hægt a› segja a›
teki› sé mi› af einstaklingsmun.
Einnig má nefna hlítarnámsa›fer›ir, sjálfsnám, t.d. á Netinu, a› nemendur taka náms-
áfanga í ö›rum grunnskólum e›a í framhaldsskóla í fjarnámi og einstaklingsáætlanir sem
eru ger›ar til a› mæta sérflörfum einstakra nemenda og getur fla› átt jafnt vi› um getu-
litla sem getumikla námsmenn í tilteknum greinum.
Sumir telja a› getuskipt fer›akerfi sé vænlegasta lei›in til a› framfylgja stefnumörkun
um einstaklingsmi›a› nám. Þetta undirstrikar a› einstaklingsmi›un – einstaklingsmi›a›
nám og kennsla – og námsa›greining eru ekki andstæ›ur. Unnt er a› mæta einstaklings-
mun í nemendahópi á marga vegu. Kjarni málsins er a› einstaklingsmi›u› kennsla felur
alla jafna í sér a› kennari skipuleggur og beitir einhvers konar námsa›greiningu. E›a eins
og Tomlinson or›a›i fla›: „Einstaklingsmi›u› kennsla er vi›brög› kennara vi› mismun-
andi flörfum nemenda“ (1999, bls. 15).
Erlendar rannsóknir
Þar sem hæfileikarö›un í námshópa (ability grouping) hefur veri› rannsöku› eru ni›ur-
stö›ur mjög mótsagnakenndar. Burnett (1995) telur a› 86% bandarískra unglingaskóla
beiti einhvers konar rö›un í námshópa og slík skipulagsleg námsa›greining sé hvergi
jafnútbreidd og í Bandaríkjunum. Námsa›greiningu er líka ví›a beitt í evrópskum og
asískum skólum segir í yfirlitsgrein eftir Oakes, Gamoran og Page (1992). Þar kemur fram
a› námsa›greining á unglingastigi, sem byggir á hæfileikarö›un, vir›ist hafa lítil áhrif á
me›alárangur nemenda. Sumar rannsóknir bendi til fless a› á me›an sterkari námsmenn
hagnist flá tapi fleir slakari, og flví ver›i me›alútkoman sú sama.
E R U N G L I N G A K E N N S L A N E I N S T A K L I N G S M I Ð U Ð ?
36
uppeldi_14arg_2hefti_9 copy 12/13/05 9:49 AM Page 36