Uppeldi og menntun - 01.07.2005, Blaðsíða 66

á störf vi› lok grunnskóla. Starfshugsun er flví mjög ólík strax vi› 15 ára aldur. Þetta er í
ósamræmi vi› fla› a› starfshugsun sé eins í öllum fljó›félagshópum, fl.e. a› til sé algilt
hugarkort af störfum (Gottfredson, 1981). Ni›urstö›urnar samrýmast hins vegar
kenningu Bourdieu (1998) um ólíkan félagslegan veruhátt (h a b i t u s) og sta›festa
ni›urstö›ur Guichard og félaga (1994) um ólík hugarkort eftir fljó›félagshópum.
Þa› er athyglisvert a› drengir og stúlkur meta kvenleika e›a karlleika starfa á svipa›an
hátt og er fla› í samræmi vi› ni›urstö›ur Ji, Lapan og Tate (2004) flar sem nemendur í
8. bekk voru spur›ir hvernig fleir skynju›u kynjahlutfall í störfum.
Þa› er umhugsunarefni a› fla› eru sérstaklega kvennastörfin sem drengir og stúlkur
líta ólíkum augum. Drengir bera svipa›a vir›ingu fyrir kvennastörfum sem krefjast
háskólamenntunar og karlastörfum sem krefjast í mesta lagi framhaldsskólamenntunar,
á me›an stúlkurnar a›greina flessa starfahópa mun meira eftir vir›ingu. Svipa›ar
ni›urstö›ur fengust um gagnsemi, ábyrg› og samskipti. Hér er vissulega um ólíkar
formger›ir a› ræ›a eftir kyni, en til a› átta sig betur á hva› hér er á fer› flarf a›
rannsaka hugsun fólks um fleiri störf. Þar sem flest kvenlegu störfin kröf›ust háskóla-
menntunar og jafnvel læknisstarfi› var meti› tiltölulega kvenlegt er ástæ›a til a› kanna
betur bæ›i kvenleg störf og störf sem krefjast háskólamenntunar.
Þa› hversu drengir og stúlkur voru sammála um kvenleika e›a karlleika starfa á
kynfer›iskvar›anum gefur til kynna a› fletta geti veri› rá›andi fláttur í starfshugsun
fleirra. Einnig er áberandi a› drengir hafa meiri áhuga en stúlkur á karllegum störfum, en
áhugi stúlkna er meiri en drengjanna flegar kemur a› kvenlegum störfum. Starf
sölumanns og læknis falla fló ekki alveg a› flessu mynstri enda standa flau tvö ein á
mi›jum kynfer›iskvar›anum. Þessi rá›andi áhrif kynfer›is og samsvarandi mynstur
áhuga gætu bent til fless a› hrista flyrfti upp í hef›bundnum hugmyndum unglinga um
kvenna- og karlastörf (Ji, Lapan og Tate, 2004). Í samræmi vi› hugmyndir Bourdieu um
félagslega ákvör›u› hugarferli bendir fletta til fless a› unglingar la›ist a› e›a for›ist
tiltekin störf á grundvelli rótgróinna félagslegra áhrifa á starfshugsun fleirra.
Þessar ni›urstö›ur flyrfti a› hafa í huga í náms- og starfsrá›gjöf og fló sérstaklega
var›andi mi›lun starfsupplýsinga. Náms- og starfsrá›gjafinn flarf a› hafa í huga a›
munur er á starfshugsun unglingsdrengja og stúlkna, sérstaklega í hugsun um kvenleg
störf. Því væri rík ástæ›a til a› fjalla um mikilvægi umhyggju- og kennslustarfa vi›
fræ›slu um nám og störf. Í nútímasamfélagi flar sem karlar og konur axla sameiginlega
ábyrg› á heimilisstörfum og umönnun barna sinna flarf a› búa drengina jafnt sem
stúlkurnar undir flennan umhyggjuflátt á starfsferlinum. Einnig flarf a› huga a› flví hve
kennsla er or›inn ríkur fláttur í mörgum störfum og er flví eftirsóttur færnifláttur. Drengir
jafnt sem stúlkur flurfa a› efla me› sér flá færni og ö›last skilning á gildi kennslustarfa í
samfélaginu.
Í rá›gjöf og fræ›slu um störf flarf a› hafa í huga hver hugsun ungs fólks er um störf.
Ástæ›a er til a› sko›a me› ungu fólki hvernig fla› stillir upp fleirri mynd sem fla› hefur
af störfum í samfélaginu og veita athygli fleim fláttum sem skilja a› drengi og stúlkur.
Þetta flarf a› hafa í huga flegar upplýsingar um störf eru metnar. Unnt er a› endursko›a
flessar upplýsingar og varpa ljósi á ólíka flætti fleirra, allt eftir flví hvort í hlut eiga ungir
karlar e›a konur.
K Y N J A M U N U R Í H U G R Æ N N I K O R T L A G N I N G U S T A R F A
66
uppeldi_14arg_2hefti_9 copy 12/13/05 9:49 AM Page 66