Uppeldi og menntun - 01.07.2005, Blaðsíða 108

kennslu í náttúrufræ›i flótt fleim beri ekki saman um orsakirnar. Einn fleirra rekur flær
ekki beinlínis til prófsins en hinir kenna flví a› miklu leyti um.
A› lokum ver›ur a› hafa hugfast a› flrátt fyrir ýmiss konar ytri flrýsting eru kennarar
ekki áhrifalausir flolendur. Próf er eitt og vi›brög› kennara vi› flví anna›. Hef›ir og
menning skóla, raunverulegar og meintar kröfur frá umhverfi, atvinnulífi og framhalds-
skólum, óöryggi gagnvart breyttum kennsluháttum sem nýtt efni kallar á og afsta›a
kennara til kennslu yfirleitt rá›a miklu um starfshætti fleirra. Tilraunir og verkleg kennsla
í náttúrufræ›i eru flóknari og gera meiri kröfur til kennara en a› fara yfir kennslubókina.
Í ni›urstö›um meistaraprófsrannsóknar Kristrúnar Lindar Birgisdóttur (2004) kemur til
dæmis fram a› bekkjarkennslua›fer›ir6 eru mun algengari en a›rar kennslua›fer›ir og
algengastar me›al faggreinakennara á unglingastigi. Einnig kemur fram marktæk fylgni
milli kennslua›fer›a og fless hvernig verkefni og kennslutæki eru valin. Þannig a›
notkun vinnu- og verkefnabóka og annarra skriflegra verkefna eykst í samræmi vi› hlut
bekkjarkennslua›fer›a. Loks kemur fram í ni›urstö›um Kristrúnar a› fleir kennarar sem
telja a› samræmd próf hafi mikil áhrif á kennsluna hjá sér breg›ast vi› flví me›
bekkjarkennslua›fer›um.
Í flri›ja lagi er nau›synlegt a› taka mi› af kröfum A›alnámskrár grunnskóla (Mennta-
málará›uneyti›,1999a) um námsa›lögun e›a einstaklingsmi›un í námi enda flótt
hvorugt flessara hugtaka sé nota› í námskránni. Almennur hluti námskrárinnar leggur
skólum flá skyldu á her›ar a› „bjó›a fram metna›arfull námstækifæri vi› hæfi allra
nemenda …[og] margvísleg en jafngild námstækifæri flannig a› komi› sé til móts vi›
sérstö›u einstaklinga“ (bls. 17). Í vi›tölunum var ekki fari› í saumana á flví hvernig
vi›mælendur kenna e›a hvernig fleir takast á vi› framangreindar kröfur um námsa›-
lögun. Þó fer ekki milli mála a› allir gera fleir sitt ýtrasta til a› koma a.m.k. fleim
nemendum sem ætla a› taka samræmda prófi› í gegnum allt námsefni› sem prófa› er
úr. Telja ver›ur líklegt a› námsa›lögun eigi erfitt uppdráttar flar sem kennsla einkennist
af bekkjarkennslua›fer›um og kennslubókastýringu, allir fylgjast a› og veri› er a› búa
nemendur undir a› gangast undir hópvi›mi›a›, samræmt próf. Þessar kennslua›stæ›ur
eru andstæ›ar hugmyndum kennslufræ›inga um einstaklingsmi›a› nám (sjá t.d.
Tomlinson, 2003) og Kristrún Lind Birgisdóttir (2004) kemst a› fleirri ni›urstö›u a›
einungis 30% svarenda í rannsókn hennar komi a› jafna›i til móts vi› einstaklingsflarfir
nemenda sinna. Í ni›urstö›um flessarar rannsóknar kemur fletta hva› skýrast fram í
erfi›leikum skólanna vi› a› mæta flörfum fleirra nemenda sem ekki taka samræmda
prófi›. Þessi hópur er misstór eftir skólum og vir›ist fara stækkandi. Þar sem kennslan er
hva› mest sni›in a› flörfum prófsins höf›ar hún, af augljósum ástæ›um, líti› til flessara
nemenda. Þeir ver›a í hálfger›um lausagangi í náminu me› slæmum aflei›ingum fyrir
eigin virkni og nýtingu á tíma, bekkjarbrag og vinnufri›. Þessar ni›urstö›ur sty›ja ekki
hugmyndir fleirra sem líta á ítarlega markmi›ssetningu og samræmd próf sem lei› a›
umbótum í skólastarfi og jöfnu›i til náms (sbr. Gandal og Vrenek, 2001; Hess, 2003).
Þarna er hins vegar vi›fangsefni sem brýnt er a› skólar takist á vi› me› einhverjum hætti.
„ O G M A Ð U R F E R Í Þ A Ð A Ð S P I L A M E Ð … “
108
6 Samkvæmt skilgreiningu Kristrúnar Lindar einkennast bekkjarkennslua›fer›ir af flví a› kennarinn
stendur fyrir framan nemendahópinn og stýrir kennslunni me›an nemendur sitja í sætum sínum og
fylgjast me›, vinna verkefni e›a taka flátt í umræ›um.
uppeldi_14arg_2hefti_9 copy 12/13/05 9:49 AM Page 108