Búnaðarrit - 01.01.1989, Blaðsíða 66
leyfishöfum eins og gert hefur verið allt frá árinu 1982. Þessar upplýsingar
eru síðan notaðar til að áætla fjölda nytjagrísa og kjötmagn eftir gyltu hjá
hverjum einstökum svínabónda. Þannig fæst haldgóð mynd af rekstri hvers
einstaks svínabús og bráðnauðsynlegar upplýsingar fyrir alla leiðbeininga-
þjónustu, því þær sýna hvaða bændur hafa mesta þörf fyrir leiðbeiningar
varðandi búreksturinn og í flestum tilfellum hvar úrbóta er þörf í búrekstr-
inum. Að sjálfsögðu er farið með þessar upplýsingar sem trúnaðarmál.
4) Á árinu 1988 voru fitumældir og skoðaðir rúmlega 3000 grísir hjá
hinum ýmsu sláturleyfishöfum. Gerðar voru sýru- og hitastigsmælingar
samtímis á grísum frá bændum, sem eru með skyrsluhald. Tekin eru 4
fitumál: fituþykkt yfir bóg, á miðjum hrygg, á lend og í síðu. Sýrustig og
hitastig er mælt á tveimur stöðum, í læri og í vöðva á lend. Auk þess er
vaxtarlag grísanna athugað og gerðar athugasemdir við þá grísi, sem eru
eitthvað afbrigðilegir svo sem með kláða, brjósthimnubólgu, snúðtrýni
o.s.frv. Fitumælingar sýna hvernig fóðrun er háttað á hverju einstaka búi.
Þannig á að vera auðvelt að bæta rekstur viðkomandi bús, ef mikið er um
verðfellingu vegna offóðrunar. Einnig er rétt að benda á að arfgengi fyrir
fitusöfnun er mjög hátt hjá svínum, yfir 50%. Þannig á að vera auðvelt að
minnka fitusöfnun sláturgrísa með ströngu úrvali á tiltölulega skömmum
tíma, en þetta geta einungis þeir, sem hafa nákvæmt skýrsluhald. Ef byrjað
verður á sæðingum hér á landi, þá verður að leggja enn meiri áherslu á
skýrsluhald ásamt fitumælingum og sýrustigsmælingum en gert hefur verið.
Lítill vaxtarhraði og mikil fitusöfnun er eitt aðalvandamálið í íslenska
svínastofninum, en þrátt fyrir það eru grísir í íslenska svínastofninum, sem
ná 90 kg þunga á 180-190 dögum, með fituþykkt á miðjum hrygg undir 20
mm og fituþykkt yfir bóg undir 35 mm. Þessa grísi þarf að finna og nota til
kynbóta. Upplýsingar um tíðni kláða, brjósthimnubólgu og snúðtrýnis hjá
hverjum einstökum svínabónda eru einnig mjögmikilvægar, því þær gefa til
kynna að einhverju sé áfátt hvað varðar húsakost, umhirðu og loftræstingu.
Sláturleyfishafar og einstaka svínabændur hafa sýnt mikinn áhuga á
þessum fitumælingum og sýrustigsmælingum og í allmörgum tilfellum tekst
að bæta framleiðslu allmargra svínabænda á grundvelli þessara mælinga.
Svipað samstarf milli ráðunauta, sláturleyfishafa og svínabænda, sem hér
hefur verið lýst, hefur verið í áratugi á Norðurlöndum og gefist mjög vel og á
án efa mikinn þátt í að svínarækt í þessum löndum er talin ein sú besta í
heiminum í dag.
Niðurstöður kjötmælinga úr sláturhúsum eru sendar viðkomandi bænd-
um eins fljótt og unnt er. Þannig geta þeir svínabændur, sem hafa
skýrsluhald, bætt framleiðslu sína á skömmum tíma með ströngu úrvali og
hagkvæmri fóðrun.
5) Allmikill tími fór í vinnu viðgerð nýrra kjötmatsreglna. Fitumælingar á
64