19. júní - 19.06.1989, Qupperneq 18

Tæknisœðing með frystu
gjafasœði frá Danmörku var hafin
hér á landi í byrjun árs 1980 og á
nœsta ári er ráðgert að hefja
glasafrjóvganir á Landspítalanum.
Gert er ráð fyrir að hœgt verði að
framkvœma 100—150 slíkar
aðgerðir árlega, en hátt í hundrað
konur ásamt mökum sínum fóru á
síðasta ári til Bretlands í
glasafrjóvgun. Því má gera ráð
fyrir að hátt í hundrað íslenskra
glasabarna hafi þegar litið dagsins
Ijós og sá fjöldi muni margfaldast í
framtíðinni.
TÆKNI-
FRJÓVGUNUM
FJÖLGAR ÖRT
Á ÍSLANDI
Gluggað í
drög að
nefndaráliti
um réttaráhrif
tœkni-
frjóvgunar
RÉTTARSTAÐA
Enga löggjöf er að finna um tasknifrjóvg-
un hér á landi, hvorki hvað varðar réttar-
stöðu viðkomandi né framkvæmdina sjálfa
eða annað sem henni tengist, en miklar deil-
ur hafa orðið víða í nágrannalöndunum um
þessi mál. Búast má þó við að áður en langt
um líður verði sett hér lög um þessi efni og
var fyrir tveimur árum skipuð fimm manna
nefnd til að kanna réttaráhrif tæknifrjóvgun-
ar og skila álitsgerð. Hana skipa einn fulltrúi
frá dómsmálaráðuneytinu, tveir nefndar-
menn voru skipaðir samkvæmt tilnefningu
Lögmannafélags íslands, einn samkvæmt
tilnefningu læknadeildar Háskóla Islands,
sérfræðingur í kvensjúkdómum og fæðingar-
hjálp, og einn nefndarmaður samkvæmt til-
nefningu Barnaverndarráðs Islands. Nefnd-
in hefur enn ekki lokið störfum en fyrir
liggja drög að álitsgerð sem nú er á lokastigi.
Við fengum leyfi til að skyggnast í vinnup-
lögg nefndarinnar, en rétt er að undirstrika
að nefndin hefur ekki skilað endanlegu áliti.
Nefndin hefur haft til hliðsjónar lög og
reglugerðir í nágrannalöndum okkar.
Á að setja lög um
tæknifrjóvgun?
Tæknifrjóvgunarnefndin fjallaði m.a. um
nauðsyn þess að setja lög um tæknifrjóvgun
og að markaðar yrðu skýrar línur varðandi
ýmis atriði, svo sem um framkvæmdina
sjálfa, hver rétt skuli eiga á tæknifrjóvgun,
hvaða skilyrði umsækjendur þurfa að full-
nægja, réttarstöðu barnanna og um tilraunir
á fósturvísum. Nokkuð mismunandi reglur
eru um þessi mál á Norðurlöndunum. I Nor-
egi, Svíþjóð og Finnlandi hafa verið sett lög
um tæknifrjóvgun, en í Danmörku hefur
ekki verið talin þörf á löggjöf um efnið. í
Danmörku er starfandi siðaráð sem tryggja
á að þinginu, opinberum aðilum og almenn-
ingi séu ávallt veittar upplýsingar varðandi
siðfræðileg vandamál eða ágreiningsefni
sem upp koma vegna þróunar í læknisfræði
og heilbrigðismálum. Þar eru þó bannaðar
með lögum ákveðnar tilraunir í tengslum við
tæknifrjóvgun. í Noregi tóku gildi 1987 lög
um framkvæmd tæknifrjóvgunar. Sú löggjöf
kom af stað miklum deilum í Noregi, ekki
síst það ákvæði að einungis giftar konur
skuli eiga rétt á tæknifrjóvgun. I Noregi má
ekki nota frjóvguð egg til annars en koma
þeim fyrir á ný í líkama konu og ekki má
geyma þau lengur en í 12 mánuði. Bannað er
að gera rannsóknir á frjóvguðum eggjum.
Islenska nefndin virðist hallast að því að
ekki beri að heimila tæknifrjóvgunaraðgerð-
ir í vísindalegum tilgangi, en hugsanlegt sé
að heimila rannsóknir á umframfósturvís-
18