19. júní - 19.06.1989, Qupperneq 45

guðastall. Maðurinn heldur að hann
geti leyst öll vandamál, sjúkdóma,
hungur, hann telur vísindin leysa all-
ar þrautir. Tæknihyggjan, sem hefst
á 19. öld, mótar allar stefnur og
strauma. Jafnvel dauðinn — hann
taldi sig jafnvel geta valdað hann.
Spíritismi er angi af þeirri hugmynd.
En svo bara kemur í ljós að maður-
inn stýrir í rauninni ekki lífríkinu,
heldur sinni eigin tortímingu. Vald
mannsins nær þangað. Kjarnorku-
sprengjan er staðfesting þessa ógn-
vænlega valds.
Jón: í gamla daga var talað um að
hægt væri að selja sig djöflinum.
Djöfullinn veitti þekkingu og vald og
þáði í staðinn sálina, það var hægt að
ofurselja sál sína á þann hátt. Völd
eru sennilega ekki orðin neitt ódýrari
nú á tímum en þau voru þá.
Hanna Maja: Jafnvel. Við þurfum
að endurskoða afstöðu okkar til
valdsins. Hugsið ykkur t.d. það, að
hingað koma tveir menn, Reagan og
Gorbasjev, tveir menn inni í skot-
heldum bílum að tala um fjöregg
heimsins. Tveir menn. Enginn full-
trúi frá Vestur-Evrópu, engin kona,
var einhver fulltrúi frá okkur? Peir
sitja eins og tröllin og henda á milli
sín fjöregginu. Og okkur finnst það
eðlilegt! Það er enginn sem spyr: Af
hverju eru þeir bara tveir þarna? Það
ætti enginn að hafa þessi völd, sem
þeir hafa.
Fegurra mannlíf
Olafur: Það vald, sem við finnum
mest fyrir í dag, það er ósýnilegt vald
kerfisins sem við hrærumst í. Þáttur
þess er togstreitan á milli heimilis og
atvinnu. Einu sinni var atvinna og
heimili samtvinnað, konan var verk-
stjóri innanhúss, karlinn utanhúss.
Síðan færist atvinnan til sérhæfðra
fyrirtækja fyrir utan og þessi fyrir-
tæki setja ákveðnar leikreglur, sem
þurfti að berjast lengi gegn til þess að
menn hefðu eitthvert vald til að segja
— ja hvort þeir vilji vinna 8,10 eða 12
stundir. Við höfum haft lagalegan
rétt til þess að vinna 8 tíma hér á
landi í hálfa öld eða svo, rétt sem
enginn notar heldur höfum við barist
fyrir því að nota hann ekki. Og ég
held að stærsta byltingin núna fram-
undan sé, eða núna er a.m.k. kom-
inn tími til að fjölskyldan segi at-
vinnulífinu fyrir verkum. Segi: svona
viljum við hafa það, við viljum sveigj-
anlegan vinnutíma og atvinnulífið
verður að laga sig eftir því að við
viljum móta okkar líf sem einstak-
lingar og fyrirtækin verða að taka
okkur á þeim kostum.
Jón: Er einhver að gera þessar
kröfur? Er ekki alltaf verið að hrópa
á meiri neyslu? Erum við í raun og
veru að biðja um sveigjanlegri eða
styttri vinnutíma? Við ættum að
geta, með þeim afkomumöguleikum
sem við höfum, átt miklu yndislegra
líf á íslandi en við eigum núna. En
við erum svo upptekin af því að safna
einhverju saman, sem við höfum svo
varla tíma til að nota. Mér finnst ég
ekki heyra þessa rödd, sem kallar á
fegurra mannlíf.
Hanna Maja: Það geri ég.
Ms: Konur eru að gera þessar
kröfur. Konur í stjórnmálaflokkum
og utan þeirra. Við erum sammála
um nauðsyn á sveigjanlegum vinnu-
tíma, samfelldum skóladegi, örugg-
ari dagvistun. Við erum alltaf að
segja að uppbygging atvinnulífsins
og samfélagsins stangist á við það
mannlíf, sem við viljum að blómstri.
Þórunn: Það voru konur í Sjálf-
stæðisflokknum sem komu fyrst fram
með kröfuna um sveigjanlegan
vinnutíma.
Jón: Ég sé hann ekki í samningun-
um.
Hanna Maja: Þá kemur að því
hverjir setja fram samningskröfurnar
og hverjir eru að semja?
Ms: Kröfur kvenna komast ekki til
framkvæmda vegna þess að konur
hafa ekki völd til að framkvæma. En
konur eru alls staðar að fara fram á
breytingar af því tagi sem Ólafur tal-
aði um.
Neysluhyggja, góðæri
Jón: En verður ekki að velja á milli
neysluhyggjunnar og þeirra verð-
mæta, sem slík kröfugerð keppir að?
Það er ekki framleitt það skran í
heiminum sem við erum ekki búin að
setja heimsmet í kaupum á eftir hálf-
an mánuð. Þessir peningar, sem við
notum til að kaupa rafmagnsbak-
klórur eða fótanuddtæki eða vídeo,
þá mætti nota til að hafa það gott.
„Það voru konur í
Sjálfstœðisflokknum
sem komu fyrst fram
með kröfuna um
sveigjanlegan
vinnutíma. “
„Er ekki alltaf verið
að hrópa á meiri
neyslu? Erum við í
raun og veru að biðja
um sveigjanlegri eða
styttri vinnutíma?“
45