Frjáls verslun - 01.01.2001, Blaðsíða 75

SflLfl FflSTElGNfl
fleira. Fólki þykir mjög þægilegt að geta hringt í einn mann
sem er öllum hnútum kunnugur. Hann lætur vita af sér, biður
fólk að hafa við sig samband ef það ætlar að selja eignir eða
kaupa eða fréttir af einhveijum sem er í þeim hugleiðingum.
Svo gengur hann í hús og kynnir sig, segir fólki hvað það get-
ur hugsanlega fengið fyrir eignina ef það selur og skilur eftir
nafnspjaldið sitt. Ef fólk hefur áhuga á að selja kemur hann
með einkasamning sem gildir tímabundið, 3 til 6 mánuði, og
skráir eignina hjá sér. Það þekkist ekki að eignir séu settar á
skrá hjá fleiri en einum fasteignasala á sama tíma. Öllum fast-
eignasölum á svæðinu er síðan boðið að sýna húsnæðið. Sölu-
launin eru almennt 6% af söluverði og ef annar fasteignasali en
sá sem hefur það á skrá hjá sér finnur kaupanda skipta við-
komandi fasteignasalar sölulaununum til helminga.
Fasteignasalinn ter með Það tíðkast ekki að sitja bara á sinni
skrifstofu og senda hugsanlega kaupendur eina að skoða hús-
in, heldur sjá sölumenn um að hafa samband við þann sem
hefur eignina á skrá hjá sér og aka svo um með kaupendur og
sýna þeim húsin. Það getur oft verið ævintýri að komast fram
hjá varðhundinum, sem er einn heima um miðjan dag, en um-
gengni við húsdýr er eitt af því sem sölumenn verða að læra
því fólk vill skoða hús á öllum tímum dags og fasteignasalar
hafa leyfi til þess að sýna húsin alveg fram á kvöld.
„Þarna er einn munur á milli landa því hér þekkist víst
varla að einn fasteignasali vísi á annan, sem hann veit að hef-
ur ákveðið hús til sölu eða hús sem hentar kaupandanum, en
það er algengt úti. Þjónustan er talsvert meiri þar líka. Fast-
eignasalar auglýsa opið hús og eru þá á staðnum sjálfir, ef
húsnæðið er autt þá leigja þeir gjarnan húsgögn til að setja
inn í það og gera það heimilislegt. Þeir fara líka um húsið
með eigandanum og benda honum á hvað megi betur fara og
eyða jafnvel nokkrum tíma í að aðstoða hann við að gera hús-
ið seljanlegra á einhvern hátt.
Og, það sem kannski er mikilvægast, fasteignasalinn fer
með væntanlegum kaupanda að skoða eftir að hafa valið úr
því sem í boði er í samræmi við óskir kaupandans. Hann vel-
ur vandlega úr og reynir að halda eftir eins fáum eignum og
mögulegt er. Ekki eingöngu til að spara tíma sinn og kaup-
andans, heldur einnig vegna þess að því færri eignir sem eru
í boði, þegar búið er að velja, þvi meiri líkur eru á að viðkom-
andi kaupandi kaupi í stað þess að finna sífellt fleira sem hann
vill bæta við óskalistann eftir því sem hann skoðar fleiri hús.
Hér á landi er fólki afhentur listi, oft mjög langur, og það
vinnur þessa vinnu sjálft. Hefur jafnvel litla möguleika á því að
vita hvernig íbúðin hentar því lýsingarnar eru stundum óljós-
ar og passa jafnvel ekki. Þessi þjónusta, að sýna húsin við
góðar aðstæður, fara með kaupandanum í góðum bíl og gera
vel við hann með því að sigta fyrst út það sem ekki hentar
honum og reyna að uppfýlla sem flestar óskir hans, borgar
sig svo sannarlega."
flllt að 95% lán til láylaunafolks Fasteignasalar í Bandaríkj-
unum sjá líka um að meta kaupgetu viðskiptavinanna. Þetta
er vinna sem bankarnir reiða algerlega af hendi hér á landi.
Reyndar er hér um byrjunarmat að ræða, en það gefur fast-
eignasalanum góða hugmynd um hversu stóra eign viðkom-
andi kaupandi kemur til með að ráða við. Bankarnar sjá svo
um endanlegt mat. Fasteignasalinn er með allar upplýsingar
um eignirnar tiltækar, hvers konar lán eru hugsanleg á hana
í viðbót og allt annað sem þarf til að geta veitt góða þjónustu.
„Fasteignalánin eru misjöfn og miðast við tekjur viðkom-
andi, hvort hann hefur verið hermaður, hversu lengi hann
hefur verið í viðkomandi starfi og svo framvegis," segir Pét-
ur. „Vextir í dag eru almennt um 8% og hæstu vextirnir eru á
lengstu lánunum, en lánin geta verið tengd breytilegum
markaðsvöxtum eða á föstum vöxtum. Hægt er að taka út
húsnæðislán í allt að 40 ár. Láglaunafólk getur fengið lánað
fyrir allt að 95% af kaupverði eignarinnar.
Ef lánað er meira en 80% af kaupverði þarf lánsaðili að
greiða lánstryggingagjald (mortgage insurance premium).
Það er föst prósenta, sem miðast við upphæðina sem lánuð er.
Þegar kaupandinn er svo búinn að eignast meira en 20% eign-
arhlut (equity) er hægt að fella niður þann hluta mánaðar-
greiðslunnar sem er tryggingagjaldið.
Laun fasteignasala eru eingöngu prósentur af söluverði.
Sölumaður skiptir sölulaunum af þeim eignum sem hann selur
með skrifstofunni og eykst hlutfall hans eftir því sem heildar-
salan eykst. Oftast byija nýir sölumenn með 40% af þeim sölu-
launum sem koma í hlut fasteignasölunnar. Prósenturnar
reiknast af heildarsölulaunum fasteignasölunnar en skrifstofan
leggur til tölvuna, aðstöðuna, aðstoð við að útbúa kynningar-
bæklinga og fleira sem viðkemur markaðssetningu og sölu.“
Samvinnan mætti vera meiri „Hér eru sölulaunin látin í sjóð
og svo er greitt úr honum og kerfið ansi lokað, engin sam-
vinna, heldur eingöngu samkeppni. Það er yfirleitt þannig að
sá sem kemur með eignina selur hana. Mér fmnst mesti mun-
urinn vera á þjónustunni og upplýsingaflæðinu, en það er
mun auðveldara fyrir fasteignasala að afla sér upplýsinga um
viðkomandi eignir í Bandarikjunum en hér á landi.
Allt er lagt upp úr því að gera viðskiptin milli kaupenda og
seljenda sem þægilegust, en oftast hittast hugsanlegir kaup-
endur og seljendur ekki fýrr en kauptilboð hefur verið sam-
þykkt. Sölumennirnir sjá alveg um alla upplýsingaöflun og
viðkomandi pappírsvinnu, hver í sínu lagi, þar til kemur að
undirskrift kaupsamnings, en þá taka lögfræðilegir aðilar við
og ganga úr skugga um að allir eignaskiptasamningar séu á
hreinu. Fulltrúi banka, eða annars lánsaðila, sér síðan um að
allar upplýsingar um útistandandi lán standist og gengur síð-
an frá samningi við kaupanda og sér um að koma endanlegri
greiðslu til seljanda.
Meiri þjónustu Fasteignamat ríkisins hefur allar upplýsing-
ar um söluverð sem í Bandaríkjunum er hægt að fá á Netinu.
Ég held að ef upplýsingaflæðinu væri ekki stjórnað af ríkis-
bákninu væri hægt að veita viðskiptavinum betri þjónustu og
tel að þessu mætti breyta.“ [H
Frjálst flæði upplýsinga
„Ég held að ef upplýsingaflæðinu væri ekki stjórnað af ríkisbákninu væri hægt að veita viðskiptavinum
betri þjónustu og tel að þessu mætti breyta,“ segir Pátur Guðmundsson.
75