Frjáls verslun - 01.11.2002, Blaðsíða 36

BOK BOGfl ÞORS SIGURODDSSONAR
Mistökin í fréttatilkynningunni og svari Guðmundar í Búnaðarbankanum eru ekki síst þau
að þjóðin skilur svona skilaboð bara á einn veg: „Nú, þeir treysta sér ekki til að svara
ásökunum Boga efnislega því þeir hafa ekki hreina samvisku “
rýtingsstunguna frá honum. Auðvitað skilja allir að Bogi haf
orðið sótsvartur af bræði yfir að vera svikinn þannig úr
óvæntustu átt. Það hefðu allir orðið brjálaðir í hans sporum. En
hefði dugað að fara með málið í blöðin í júní sl. undir yfirskrift-
inni „Eg var svikinn!" og fá þar fram umræður um málið í
nokkra daga? Mörgum finnst svo vera.
Bókin hefur hins vegar hamrað þetta mál inn í huga fólks í við-
skiptalifinu með eftírminnilegum hættí. Eiga forstjórar og aðrir
starfsmenn, sem órétti eru beittir, að fara með málin í blöðin,
hvað þá gefa út bækur um siðferði þeirra manna sem beita þá
bellibrögðum? Hér verður eiginlega hver að svara fyrir sig. Allt
getur þetta snúist í höndunum á mönnum. Það er athyglisvert að
Bogi segist tíleinka bókina starfsmönnum Húsasmiðjunnar. En
er hann þá að gera þeim greiða með því að skrifa bókina? Með
því að gera þá Arna og Hallbjörn að algjörum háleistum, eins og
Boga tekst fuUkomlega, og klekkja þar með á þeim, gætí það auð-
vitað haft þær afleiðingar að almenningur í hneykslan sinni hættí
viðskiptum við Húsasmiðjuna. Með öðrum orðum, bókin gætí
orðið til þess að margir starfsmenn Húsasmiðjunnar misstu vinn-
una í kjölfar minnkandi viðskipta. Þar með væri bókin orðin
bjarnargreiði fyrir starfsmenn sem misstu vinnuna.
Hefur bókin áhrif á viðskipti Húsasmiðjunnar? Mun bókin hafa
áhrif á viðskipti Húsasmiðjunnar? Það kemur í ljós. Iiklegast
munu einhverjir sneiða fram hjá íyrirtækinu næst þegar þeir
þurfa að kaupa skrúfur og ekki vilja eiga viðskipti við þá Arna og
Hallbjörn. Reynslan sýnir hins vegar að svona hneykslismál hafa
ekki eins mikil áhrif og margir halda. Þá sem vantar skrúfur og
annað efni, eða „allt frá grunni að góðu heimili" eins og segir í
auglýsingu Húsasmiðjunnar, munu flestir renna þar við áfram
hafi þeir gert það hingað tíl. Hins vegar gætu einhverjir stórir við-
skiptavinir maldað í móinn og ákveðið að færa viðskiptí sín
annað. Þótt auðvelt sé að tala og hneykslast á mannamótum yfir
málinu þá eru samt fæstir svo miklir prinsippmenn þegar á hólm-
inn er komið. Hin „ósýnilega hönd Adams Smiths" leiðir þá yfir-
leitt þangað sem verð, vöruval og vellíðan við að versla er mest.
Þannig verður það alltaf. Ætla má því að þetta hafi ekki mikil áhrif
á viðskipti Húsasmiðjunnar þótt allt getí gerst í þeim efnum. Svo
gæti það líka gerst að viðskiptin myndu vaxa. Hugsunin er þá sú
að fari Bogi offari gæti það leitt tíl þess að þeir Árni og Hallbjörn
fengju samúð - og að viðskiptin myndu aukast. Þetta er þó frekar
langsótt.
Vænir Jón um að hafa makað krókinn í bókinni er jón Snorra-
son, fyrrverandi sljórnarformaður Húsasmiðjunnar, tekinn fyrir í
„bæði með og á móti“ stílnum. Hann er sagður vandaður og
heiðarlegur og Bogi stendur í þakkarskuld við hann fyrir að hafa
gert sig að forstjóra, gefið sér tækifæri. En um leið og hann seldi
öðrum en Boga fyrirtækið virðist Jón verða „vondi karlinn" í allri
framkomu. Og Bogi vænir þennan fýTrum fóstra sinn, Jón, um að
hafa makað krókinn við söluna á Húsasmiðjunni og fengið meira
fyrir sinn snúð en aðrir hluthafar. Jón fékk eistneska timbur-
vinnslu, Natural, frá Húsasmiðjunni við söluna.
Þetta fýrirtæki mun hafa verið sérstakt áhugamál Jóns
Snorrasonar um nokkurt skeið. Mjög deildar meiningar eru
um það hvernig þetta fyrirtæki stendur og sagt er að Jón
Snorrason muni þurfa að setja talsvert fé í það til að rífa það
upp. En Bogi hefur hins vegar það mat á fýrirtækinu að það sé
mikils virði og hagnaður Jóns Snorrasonar felist í að hafa feng-
ið það á undirverði.
í Morgunblaðinu 18. desember sl. segist Bogi Þór hafa
ákveðið að láta fara fram opinbera rannsókn á málinu þar sem
kannað verði hvort brögð hafi verið í tafli hjá Arna Haukssyni og
Jóni Snorrasyni, t.d. innherjasvik, vegna sölunnar á eistnesku
verksmiðjunni. Ekki verður frekar um það mál rætt hér. En
mörgum manninum finnst sem Bogi sé þarna með býsna kaldar
kveðjur til Jóns Snorrason. Þetta mál mun hins vegar væntanlega
skýrast í rannsókninni og hugsanlega lýrir dómstólum.
Bogi Þór hefur eðlilega fýlgt bók sinni eftír í fjölmiðlum og
fengið mikið umtal. Það var nokkuð óvæntur leikur hjá honum í
stöðunni að lýsa því yfir að hann ætlaði að fara fram á opinbera
rannsókn. Bogi bæði skrifar bókina og gefur hana út sjáifúr. Það
kallar á að hún þurfi að seljast - líkt og allar bækur þurfa að gera.
Yfirlýsingaglaður til að auglýsa bókina? En sú spurning hefur
læðst að mönnum hvort hann hafi þurft að auglýsa bókina upp
með því að vera yfirlýsingaglaðari en ella um málið? Sú hætta er
auðvitað fýrir hendi. Engum dylst þó að þetta mál er honum hjart-
ans mál og bókarskrifin bytjuðu á þvi að hann fann sig knúinn tíl
að skrifa sig frá málinu og losa þannig um reiðina eftir að hafa
verið svikinn af fjármálastjóra sínum. En málið þarf að vera á
hreyfingu og eitthvað nýtt að gerast til að bókin haldi áfram að
seljast þvf umræðan var nánast tæmd af fjölmiðlum á fýrstu fimm
dögum bókarinnar í sölu. Skilaboð hennar komust rækilega tíl
skila. Þetta með opinberu rannsóknina á Jóni Snorrasjmi svona
löngu eftír gjörninginn og það í miðri jólabóksölunni var einmitt
klassískt dæmi um eitthvað nýtt innlegg í umræðuna sem hélt
sölunni gangandi.
Bogi er á margan hátt kjarkaður að skrifa og gefa út þessa bók
um viðskilnað sinn við Húsasmiðjuna og söguna á bak við yfir-
tökuna á Húsasmiðjunni í júníbyrjun. Bókin tekur Arna Hauks-
son nánast siðferðislega af lifi - hvort sem hann mun gjalda þess
í framtíðinni því það fennir fljótt í sporin og yfir svona mál. En
bókin varpar sömuleiðis ljósi á þann heim ungra fjármálamanna
sem vilja hagnast mjög hratt. Orðalag eins og „Gummi pakkar
inn dílnum" og að menn séu að hagnast um hundruð milljóna
nánast á einni nóttu er lýrir fólk af gamla skólanum eitthvað sem
erfitt er að skilja. Ef Arni hefur hagnast um hundruð milljóna við
kaupin á Húsasmiðjunni, sem Bogi fór þá væntanlega á mis við,
þá hafa Jón Snorrason og systkini hans sem og íslandsbanki
tapað á mótí - sem og ýmsir smáir hluthafar sem gert var yfir-
tökutilboð á sömu nótum og systkinin og Islandsbanki seldu á.
Margur verður af aurum api En eftir stendur að fýrstu dagarnir
í júní sl. voru dagar hinna löngu hnífa í Skútuvoginum. Höfundur
Hávamála hefði hins vegar örugglega ekki haft mörg orð um
þetta Húsasmiðjumál og látíð duga að vísa í speki sína: „Margur
verður af aurum api.“ [£j
36